Το σύνδρομο της κάτω κοίλης φλέβας είναι ένας ιατρικός όρος που αφορά στην εμφάνιση υπότασης, δηλαδή πτώση της αρτηριακής πίεσης στην διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εμφανίζεται:
- όταν η εγκυμονούσα βρίσκεται ξαπλωμένη ανάσκελα,
- περίπου στο 10% των γυναικών στην διάρκεια της εγκυμοσύνης,
- συνήθως μετά τις 24 εβδομάδες της κύησης ή και νωρίτερα ιδίως στις δίδυμες κυήσεις.
Τι προκαλεί το σύνδρομο της κάτω κοίλης φλέβας;
- Καθώς η εγκυμοσύνη προχωρά και η μήτρα με το έμβρυο μεγαλώνει μερικές φορές προκαλεί πίεση στα γύρω όργανα (έντερο, στομάχι, ουροδόχο κύστη και αγγεία).
- Το σύνδρομο της κάτω κοίλης φλέβας οφείλεται στην πίεση που ασκεί η διευρυμένη μήτρα με το έμβρυο πάνω στην κάτω κοίλη φλέβα που είναι η μεγαλύτερη φλέβα στο σώμα μας. Ρέει πίσω από τη μήτρα και μεταφέρει αίμα από το κάτω μέρος του σώματος προς τα καρδιά.
- Όταν η γυναίκα ξαπλώνει ανάσκελα το αγγείο μπορεί να συμπιεστεί από το βάρος της μήτρας και έτσι να μειωθεί η ροή του αίματος στην καρδιά. Αυτό με την σειρά του οδηγεί μερικές φορές σε πτώση της αρτηριακής πίεσης (υπόταση) με αποτέλεσμα την εμφάνιση ζάλης και αδυναμίας.
Σημειώνεται ότι στην αρχή της εγκυμοσύνης οι αλλαγές στην κυκλοφορία του αίματος, που οφείλονται και σε ορμονικούς παράγοντες, προκαλούν αγγειοδιαστολή. Σαν αποτέλεσμα η έγκυος είναι επιρρεπής σε ορθοστατική υπόταση, δηλαδή πτώση της πίεσης όταν αλλάζει απότομα θέση από καθιστή σε όρθια.
Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου κάτω κοίλης φλέβας;
Συνήθως εμφανίζεται σαν ανησυχία και ένα απροσδιόριστο αίσθημα άγχους αρχικά. Σταδιακά τα συμπτώματα επιδεινώνονται και περιλαμβάνουν:
- Έντονη εφίδρωση.
- Ζάλη και αδυναμία
- Τάση λιποθυμίας.
- Τάση για έμετο (ναυτία).
Πότε εμφανίζεται το σύνδρομο της κάτω κοίλης φλέβας;
Δεν εμφανίζουν όλες οι εγκυμονούσες και σε όλες τις περιπτώσεις υπόταση σε ύπτια θέση (ανάσκελα). Η εμφάνισή του εξαρτάται από ανατομικούς (θέση της μήτρας και της φλέβας) και οργανικούς παράγοντες (λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος). Το σύνδρομο εμφανίζεται όταν η εγκυμονούσα παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα ανάσκελα σε οριζόντια θέση. Ο χρόνος που χρειάζεται για να εμφανιστούν τα συμπτώματα είναι διαφορετικός σε κάθε γυναίκα και εξαρτάται:
- Από την εβδομάδα της κύησης (επιδεινώνεται συνήθως καθώς προχωρά η κύηση).
- Το μέγεθος της μήτρας (εντονότερο σε δίδυμα).
- Την επιφάνεια στην οποία ξαπλώνετε (σκληρή ή μαλακή).
Παραδείγματα περιπτώσεων στα οποία μπορεί να εμφανιστεί το σύνδρομο της κάτω κοίλης φλέβας είναι:
- Κατά τη διάρκεια της υπερηχογραφικής εξέτασης στο ιατρείο.
- Όταν κάνετε ασκήσεις και παραμένετε σε ύπτια θέση πολύ ώρα (π.χ. yoga, Pilates).
- Όταν κάθεστε πολύ ώρα ξαπλωμένη ανάσκελα χωρίς να αλλάζετε θέση π.χ. όταν διαβάζετε βιβλίο ή βλέπετε τηλεόραση.
- Όταν κοιμάστε.
Τι πρέπει να κάνω εάν έχω συμπτώματα του συνδρόμου της κάτω κοίλης φλέβας;
Εάν αισθανθείτε αδιαθεσία, ζάλη, εξάψεις ή γενικά ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά ενώ είστε ξαπλωμένη αρκεί να γυρίσετε στο πλάι ή να καθίσετε. Προτιμήστε να γυρίσετε στην αριστερή πλευρά σας καθώς έτσι ελαττώνετε περισσότερο η πίεση στην κάτω κοίλη φλέβα. Μην επιχειρήσετε να σηκωθείτε καθώς η ορθοστασία μπορεί να επιδεινώσει την υπόταση με κίνδυνο να πέσετε.
Τι μπορώ να κάνω για αποφύγω το σύνδρομο της κάτω κοίλης φλέβας
Αποφύγετε την κατάκλιση σε ύπτια θέση (ανάσκελα) για μεγάλο χρονικό διάστημα. Θυμηθείτε ότι τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως μετά τις 20-24 εβδομάδες (6ος μήνας κύησης). Εάν εντοπίσατε ότι έχετε ευαισθησία και ζαλίζεστε εύκολα όταν ξαπλώνετε, πάρτε τα μέτρα σας.
- Ενημερώστε τον ιατρό σας όταν κάνετε υπέρηχο αμέσως μόλις νιώσετε αδιαθεσία και ζητήστε του να γυρίσετε στο πλάι.
- Αποφύγετε τις ασκήσεις σε ύπτια θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ζητήστε από την γυμνάστρια ή τον γυμναστή σας να προσαρμόσει ανάλογα το πρόγραμμα των ασκήσεών σας.
- Όταν βλέπετε τηλεόραση ή διαβάζετε ένα βιβλίο μην ξαπλώνετε εντελώς αλλά καθίστε με την πλάτη ψηλότερα από το υπόλοιπο σώμα σας (ημικαθιστική ή καθιστική θέση).
- Αν και είναι δύσκολο να υιοθετήσετε κάποια συγκεκριμένη θέση κατά την διάρκεια του ύπνου προτιμήστε να ξαπλώνετε στην αριστερή πλάγια θέση, ιδιαίτερα προς το τέλος της εγκυμοσύνης. Χρησιμοποιήστε μαξιλάρια κάτω από την κοιλιά ή ανάμεσα στα πόδια σας για να υποστηρίξετε αυτή την θέση του σώματός σας.
Έχετε υπόψη σας ότι εάν υποβληθείτε σε χειρουργική επέμβαση (π.χ. καισαρική τομή) το χειρουργικό τραπέζι τοποθετείται για προληπτικούς λόγους με ελαφρά κλίση προς τα αριστερά. Αν στην διάρκεια της διαδικασίας αισθανθείτε ζάλη, ναυτία και αδιαθεσία ενημερώστε τον αναισθησιολόγο ή τον ιατρό σας. Υπάρχουν προληπτικά μέτρα που μπορούν να πάρουν και να ανακουφίσουν τα συμπτώματα.
