Η ενδομητρίωση είναι μία συχνή νόσος που επηρεάζει ορισμένες φορές την ποιότητα ζωής της γυναίκας.
- Αφορά σχεδόν μία στις 10 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.
- Δεν γνωρίζουμε ποια ακριβώς είναι η αιτία που δημιουργείται.
- Ο χρόνιος κοιλιακός πόνος σε διάφορες μορφές είναι το πιο συχνό σύμπτωμα.
- Συνοδεύεται συχνά από υπογονιμότητα.
Τι είναι η ενδομητρίωση
Η ενδομητρίωση είναι μία παθολογική κατάσταση, συχνή στην γυναίκα. Ιστός όμοιος με αυτόν βρίσκεται φυσιολογικά στο εσωτερικό της μήτρας (το ενδομήτριο) βρίσκεται σε περιοχές εκτός της μήτρας.
- Το ενδομήτριο είναι ο φυσιολογικός ιστός που καλύπτει την εσωτερική επιφάνεια της μήτρας. Σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, η επιφανειακή στιβάδα του ιστού πέφτει με την μορφή της περιόδου. Αντικαθίσταται στην διάρκεια του επόμενου κύκλου ανταποκρινόμενο στην φυσιολογική επίδραση των ορμονών.
- Στην ενδομητρίωση ιστός που παρόμοιος σε μορφή με το ενδομήτριο και με την ίδια λειτουργία, αναπτύσσεται σε εστίες και δημιουργεί εμφυτεύσεις σε περιοχές έξω από την μήτρα.
Σε ποια σημεία αναπτύσσεται η ενδομητρίωση
Περιοχές εκτός της μήτρας που μπορεί να αναπτυχθεί ενδομήτριο είναι συχνότερα:
οι εξωτερική επιφάνεια της μήτρας
- το περιτόναιο (ιστός που καλύπτει τα εσωτερικά όργανα της κοιλιάς)
- οι ωοθήκες
- οι σάλπιγγες
- η εξωτερική επιφάνεια της ουροδόχου κύστεως, των ουρητήρων και του εντέρου
- στην περιοχή πίσω από την μήτρα (δουγλάσσειος χώρος).
Μερικές φορές ενδομητρίωση μπορεί να εμφανιστεί στην ουλή μιας καισαρικής τομής ή στην ουλή λαπαροσκόπησης ή άλλων επεμβάσεων. Ενδομητρίωση στον κόλπο δεν είναι συχνή.
Σπανιότερα ενδομήτριο μπορεί να αναπτυχθεί και σε απομακρυσμένες περιοχές:
- στο διάφραγμα
- στους πνεύμονες
- στον υπεζωκότα
Πως προκαλεί προβλήματα η ενδομητρίωση
Κάθε μήνα στο σώμα της γυναίκας συμβαίνουν ορμονικές αλλαγές. Οι ορμόνες που παράγονται προκαλούν αύξηση του πάχους του ενδομητρίου προετοιμάζοντας το να υποδεχθεί το γονιμοποιημένο ωάριο. Αν δεν υπάρξει εγκυμοσύνη το εσωτερικό της μήτρας θα διαλυθεί και θα φύγει από το σώμα σαν αιμορραγία, η γνωστή περίοδος.
Ο ιστός που αναπτύσσεται εκτός της μήτρας στην ενδομητρίωση, αντιδρά με τον ίδιο τρόπο στις ορμόνες όπως το ενδομήτριο. Οι εστίες της ενδομητρίωσης αυξάνονται σε μέγεθος και αιμορραγούν όπως συμβαίνει και με το φυσιολογικό ενδομήτριο στην διάρκεια της περιόδου.
- Το αίμα όμως που παράγεται δεν έχει διέξοδο όπως στην μήτρα και παγιδεύεται. Μερικές φορές καθώς συσσωρεύεται δημιουργεί κύστεις (τα ενδομητριώνματα).
- Στους ιστούς που βρίσκονται δίπλα στις εστίες της ενδομητρίωσης αναπτύσσεται φλεγμονή, δηλαδή ερεθίζονται και πρήζονται.
- Η διαδικασία της απορρόφησης από τον οργανισμό του αίματος της περιόδου που δεν βρίσκει διέξοδο προκαλεί την δημιουργία συμφύσεων. Μοιάζουν με ουλές που αναπτύσσονται στα εσωτερικά όργανα. Ορισμένες φορές οι συμφύσεις «κολλάνε» τα εσωτερικά όργανα μεταξύ τους και εμποδίζουν την φυσιολογική κίνηση τους (π.χ. του εντέρου).
Μερικές φορές η αιμορραγία, η φλεγμονή και οι συμφύσεις προκαλούν πόνο ο οποίος είναι ιδιαίτερα έντονος στην διάρκεια της περιόδου (δυσμηνόρροια).
Ποια είναι η αιτία της ενδομητρίωσης
Δεν είμαστε σίγουροι για την ακριβή αιτία της ενδομητρίωσης. Έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες για το πως προκαλείται:
- Γνωρίζουμε ότι φυσιολογικά σε κάθε περίοδο αίμα από την μήτρα ρέει συχνά προς το εσωτερικό της κοιλιάς μέσα από τις σάλπιγγες. Το αίμα αυτό περιέχει κύτταρα του ενδομητρίου. Σε κάποιες περιπτώσεις τα κύττρα αυτά «εμφυτεύονται» στην επιφάνεια των εσωτερικών οργάνων της κοιλιάς και λειτουργούν αυτόνομα σε κάθε περίοδο παράγοντας αίμα.
- Γενετικοί και ανοσολογικοί παράγοντες φαίνεται ότι καθορίζουν γιατί σε κάποιες γυναίκες το ενδομήτριο που εμφυτεύεται δεν «καθαρίζεται» μετά το τέλος της περιόδου από τον οργανισμό, αλλά παραμένει και εμφανίζει αυτόνομη λειτουργία.
- Άλλη θεωρία υποδεικνύει ότι οι εστίες της ενδομητρίωσης σχηματίζονται από αυτόματη μετατροπή της λειτουργίας των κυττάρων τοπικά, χωρίς να μεταφέρονται από αλλού. Ο ιστός που αναπτύσσεται έτσι λειτουργεί σαν ενδομήτριο ανταποκρίνεται στις ορμονικες μεταβολές, παράγοντας αίμα σε κάθε περίοδο.
- Κατά την διαδικασία μίας καισαρικής τομής κύτταρα του ενδομητρίου μπορεί να προσκολληθούν στην ουλή και να αναπτυχθεί αργότερα ενδομητρίωση.
- Η νόσος αναπτύσσεται (πολύ σπάνια) σε απομακρυσμένα όργανα (π.χ. πνεύμονες), πιθανώς μέσω της πιθανώς κυττάρων του ενδομητρίου με την κυκλοφορία του αίματος.
Παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη ενδομητρίωσης
Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να αναπτύξει ενδομητρίωση μία γυναίκα:
- Να μην έχει γεννήσει.
- Η περίοδος να έχει ξεκινήσει σε πολύ μικρή ηλικία.
- Όταν εμμηνόπαυση καθυστερεί.
- Μικρή διάρκεια εμμηνορυσιακού κύκλου, π.χ. λιγότερο από 27 ημέρες.
- Αυξημένη παραγωγή οιστρογόνων στον οργανισμό.
- Χαμηλός δείκτης μάζας σώματος.
- Αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ.
- Ένας οι περισσότεροι συγγενείς με ενδομητρίωση.
- Συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας ιδαίτερα εάν εμποδίζουν την ομαλή ροή του αίματος εκτός της μήτρας.
Πόσο συχνή είναι η ενδομητρίωση
Η ενδομητρίωση αφορά περίπου 6-10 στις 100 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Είναι η δεύτερη πιο συχνή γυναικολογική πάθηση στην Μεγάλη Βρετανία.
Είναι πιο συχνή στις δεκαετίες των 30 και 40 αλλά μπορεί να εμφανιστεί και στην εφηβεία αμέσως μετά την έναρξη της περιόδο . Ενδομητρίωση βρίσκουμε:
- Στο 25-45% των γυναικών με δυσμηνόρροια (έντονο πόνο στην περίοδο) και χρόνιο πόνο στην κοιλιά και την πύελο.
- Στο 50% των γυναικών με υπογονιμότητα ανακαλύπτουμε εστίες ενδομητρίωσης στην λαπαροσκόπηση.
Πως εξελίσσεται η ενδομητρίωση
Η ενδομητρίωση είναι μια νόσος που συνήθως εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου αλλά όχι πάντα. Μελέτες που έγιναν σε γυναίκες που είχαν επιβεβαιωμένη λαπαροσκοπικά ενδομητρίωση έδειξαν ότι σε ένα χρονικό διάστημα 1 έτους:
- Στο 20-30% των περιπτώσεων η ενδομητρίωση υποχώρησε αυτόματα.
- Στο 24-65% των περιπτώσεων η νόσος εξελίχθηκε.
- Στο 10-60% παρέμεινε σταθερή.
Στην διάρκεια της εγκυμοσύνης η εξέλιξη της νόσου αναστέλλεται λόγω της απουσίας περιόδου. Το ίδιο ισχύει και με τον θηλασμό εφόσον υπάρχει αμηνόρροια (απουσία περιόδου). Παρόλο που τα συμπτώματ της νόσου υποχωρούν προσωρινά, η εγκυμοσύνη δεν αποτελεί θεραπεία για την ενδομητρίωση.
Μετά την εμμηνόπαυση, η απουσία των ορμονών προκαλεί ατροφία των εστιών της ενδομητρίωσης. Η κυκλική παραγωγή αίματος (περιόδου) διακόπτεται και οι εμφυστεύσεις της ενδομητρίωσης υποστρέφονται.
Περισσότερες πληροφορίες
