Τι είναι η κιτρική κλομιφαίνη (ΚΚ);
Η ΚΚ είναι ορμόνη που μοιάζει με τα οιστρογόνα. Δρα στον υποθάλαμο, στην υπόφυση και στην ωοθήκη και αυξάνει τα επίπεδα δύο άλλων ορμονών (FSH και LH) που είναι σημαντικές για την διαδικασία της ωοθυλακιορρηξίας. Σε γυναίκες που έχουν ασταθή ωοθυλακιορρηξία (ασταθή κύκλο) επιτυγχάνεται παραγωγή ωοθυλακίων στο 80% των περιπτώσεων και κύηση στο 30-40%. Αυτό αφορά στις περιπτώσεις γυναικών μετά από αγωγή τουλάχιστον τριών κύκλων.
Στην χώρα μας κυκλοφορούν 2 φαρμακευτικά σκευάσματα: Clomiphene Citrate και Serpafar με παρόμοια δράση και ίδια δοσολογία (50mg το κάθε χάπι)
Πριν την αγωγή.
Πρέπει να προηγηθεί πλήρης εκτίμηση του ζευγαριού όσον αφορά την υπογονιμότητα ώστε να είμαστε σίγουροι ότι η θεραπεία με ΚΚ είναι η καλύτερη προσέγγιση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει (ανάλογα με τις ενδείξεις) εξέταση σπέρματος του συντρόφου και εξετάσεις αίματος της γυναίκας.
Τρόπος χορήγησης.
Η ΚΚ συνήθως ξεκινά την 3η, 4η ή και 5η ημέρα μετά την έναρξη της περιόδου. Η δόση είναι συνήθως δύο χάπια (100mg) την ημέρα. Μπορεί όμως ανάλογα με την περίπτωση να χρησιμοποιήσουμε από ένα μέχρι τέσσερα χάπια την ημέρα. Η πρώτη ημέρα αιμορραγίας θεωρείται η πρώτη ημέρα της περιόδου. Εάν η γυναίκα δεν έχει σταθερή περίοδο μπορεί να της δοθεί αγωγή με προγεστερόνη (π.χ. Duphaston) για να προκληθεί περίοδος. Αυτό δεν είναι πάντα απαραίτητο.
Η ωοθυλακιορρηξία συνήθως γίνεται την 12η με 15η ημέρα του κύκλου. Προτείνεται υπερηχογραφική παρακολούθηση 3-5 ημέρες μετά το τέλος της θεραπείας. Έτσι παρακολουθούνται ο αριθμός και το μέγεθος των αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων.
Μερικές φορές όταν το μέγεθός τους φτάσει τα 18-20 χιλιοστά μπορεί να χορηγηθεί ένεση Pregnyl εφάπαξ προς επαγωγή της ωοθυλακιορρηξίας (ιδίως εάν ακολουθεί σπερματέγχυση). Η ωοθυλακιορρηξία γίνεται περίπου 36 ώρες μετά την ένεση.
Εάν δεν υπάρχει επιτυχής ωοθυλακκιορρηξία τον 1ο μήνα μπορεί να αυξηθεί η δόση της ΚΚ. Σχεδόν όλες οι κυήσεις επιτυγχάνονται τους 6 πρώτους κύκλους της θεραπείας. Δεν υπάρχει σημαντικό κέρδος ώστε να συνεχίζουμε την θεραπεία μετά από 6 ωορρηκτικούς κύκλους εάν δεν έχει υπάρξει κύηση.
Οφέλη.
Είναι σχετικά απλή και φθηνή θεραπεία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί πριν από πιο ακριβές θεραπευτικές προσεγγίσεις. Αυξάνει τις πιθανότητες κύησης ιδίως σε γυναίκες που έχουν ασταθή κύκλου (ανωορρηκτικό) και έχει λίγες παρενέργειες και κινδύνους.
Κίνδυνοι.
Υπάρχει κίνδυνος 6% για δίδυμες κυήσεις και λιγότερο από 0,5% για τρίδυμα. Συχνές παρενέργειες είναι οι εξάψεις (10-20% των περιπτώσεων), κεφαλαλγίες, κοιλιακό άλγος και πρήξιμο (5% των περιπτώσεων), ναυτία και έμετοι (2% των περιπτώσεων), διαταραχές της διάθεσης και ευαισθησία στο στήθος (2% των περιπτώσεων) Τα συμπτώματα αυτά σύντομα υποχωρούν μετά το τέλος της αγωγής.
Συμπτώματα που αφορούν την όραση όπως θολή εικόνα, διπλωπία ή κηλίδες στην εικόνα συμβαίνουν στο 1-2% των περιπτώσεων. Σε αυτές στις περιπτώσεις η θεραπεία δεν συνεχίζεται.
Μελέτες δεν δείχνουν αυξημένο κίνδυνο για συγγενείς ανωμαλίες, αποβολές ή μαθησιακών προβλημάτων σε παιδιά που συνελήφθηκαν μετά από αγωγή με ΚΚ.
Δεν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο του μαστού ή του ενδομητρίου στην γυναίκα. Μετά από 12 κύκλους αγωγής αυξάνεται ελαφρά ο κίνδυνος για καρκίνο της ωοθήκης.
Επιπλέον παρεμβάσεις.
Σε γυναίκες με αυξημένο σωματικό βάρος η απώλεια βάρους με σωστή διατροφή και άσκηση ενισχύουν τις πιθανότητες σύλληψης.
Εάν μετά από 3 κύκλους θεραπείας με ΚΚ δεν έχουμε επιτυχές αποτέλεσμα πιθανόν να χρειαστεί να γίνουν περαιτέρω εξετάσεις (αίματος, υστεροσαλπιγγογραφία και εξέταση σπέρματος εάν δεν έγιναν προηγουμένως).
