Τα Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) είναι ασθένειες οι οποίες μεταδίδονται από το ένα άτομο στο άλλο μέσω της σεξουαλικής επαφής. Τα ΣΜΝ περιλαμβάνουν τις παθήσεις που προκαλούνται από τα παρακάτω :
- τα χλαμύδια
- την γονόρροια
- τον έρπητα των γεννητικών οργάνων
- τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)
- τη σύφιλη
- τον HIV
Πολλά από αυτά τα νοσήματα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παρόλα αυτά μπορούν να είναι επιβλαβή για τον οργανισμό και να συνεχίζουν να μεταδίδονται σε υγιή άτομα κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
Πώς μεταδίδονται τα ΣΜΝ;
Μπορείτε να κολλήσετε ένα ΣΜΝ αν έχετε σεξουαλική επαφή (κολπική, πρωκτική ή στοματική) με κάποιον που έχει ήδη ένα ΣΜΝ. Όποιος είναι σεξουαλικά ενεργός μπορεί να είναι φορέας κάποιου ΣΜΝ χωρίς ίσως να το γνωρίζει εάν δεν είχε συμπτώματα. Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει διείσδυση κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης για να κολλήσετε κάποιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Μερικά ΣΜΝ, όπως είναι ο έρπητας και ο ιός των κονδυλωμάτων (HPV) μπορεί να μεταδοθούν και από την επαφή δέρμα με δέρμα.
Πόσο συχνά είναι τα ΣΜΝ;
Τα ΣΜΝ είναι συχνά, ειδικά μεταξύ των νέων ατόμων. Υπολογίζεται από τα νέα κρούσματα σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων που εμφανίζονται κάθε χρόνο, τα μισά από αυτά αφορούν νέα άτομα μεταξύ των ηλικιών 15 και 24. Οι νέοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης ενός ΣΜΝ για διάφορους λόγους:
- Ο οργανισμός των νεαρών γυναικών είναι βιολογικά είναι πιο επιρρεπής σε ΣΜΝ.
- Πολλοί νέοι άνθρωποι δεν κάνουν τις εξετάσεις που συστήνονται για ΣΜΝ.
- Πολλοί νέοι επίσης διστάζουν να μιλήσουν ανοιχτά και ειλικρινά με τον ιατρό για τη σεξουαλική τους ζωή και να ζητήσουν συμβουλή.
- Δεν έχουν ασφάλιση και πρόσβαση ώστε να είναι δύσκολη η εξέταση για ΣΜΝ.
- Ορισμένοι νέοι έχουν περισσότερους από έναν σεξουαλικό σύντροφο.
Τι μπορώ να κάνω για να προστατέψω τον εαυτό μου;
- Ο πιο σίγουρος τρόπος για να προστατεύσετε τον εαυτό σας κατά των ΣΜΝ είναι να μην κάνετε σεξ. Αυτό σημαίνει να μην έχετε οποιαδήποτε επαφή (κολπική, πρωκτική ή στοματική). Η “αποχή” δεν είναι κάτι που πρέπει να απορρίπτετε εάν δεν είστε έτοιμες ακόμη να έχετε σεξουαλική επαφή. Υπάρχουν αρκετά πράγματα που πρέπει να σκεφτείτε πριν ξεκινήσετε να έχετε σεξουαλικές επαφές. Δεν είναι κακό να πείτε “όχι”, αν δεν νιώθετε έτοιμες.
- Αν αποφασίσετε να κάνετε σεξ, εσείς και ο σύντροφός σας θα πρέπει να ελεγχθείτε για ΣΜΝ εκ των προτέρων και να χρησιμοποιείτε προφυλακτικό, από την αρχή μέχρι και το τέλος της πράξης. Ενημερωθείτε από πού μπορείτε να προμηθευτείτε προφυλακτικά και πώς να τα χρησιμοποιήσετε σωστά. Μπορείτε με ασφάλεια να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε προφυλακτικά, αν έχετε και οι δύο ελεγχθεί για ΣΜΝ και βρίσκεστε σε μια αμοιβαία μονογαμική σχέση.
- Αμοιβαία μονογαμία σημαίνει ότι εσείς και ο σύντροφός σας συμφωνείτε να μην έχετε σεξουαλική επαφή με άλλους. Αυτό σας προστατεύει από ΣΜΝ εφόσον έχετε και οι δύο ελεγχθεί και ξέρετε ότι δεν είστε φορείς.
- Πριν κάνετε σεξ, μιλήστε με το σύντροφό σας για την προστασία που πρέπει πάρετε από την μετάδοση κάποιου ΣΜΝ και από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Αν νιώθετε ότι είστε έτοιμες να κάνετε σεξ, θα πρέπει επίσης να είστε έτοιμες να προστατεύσετε το σώμα σας και το μέλλον σας. Θα πρέπει επίσης να ενημερώσετε τον σύντροφό σας για το όριά και τους περιορισμούς σας στην σεξουαλική επαφή. Ο σύντροφος σας θα πρέπει να σέβεται πάντα το δικαίωμά σας να πείτε όχι σε κάτι που δεν αισθάνεται ότι είναι σωστό.
- Φροντίστε να προσέχετε την υγεία σας. Ενημερωθείτε από τον ιατρό για τις εξετάσεις που γίνονται σχετικά με τα ΣΜΝ και για τα εμβόλια κατά του HPV και της ηπατίτιδας Β.
- Στα κορίτσια και τις νεαρές γυναίκες υπάρχει επιπλέον η ανάγκη για την προστασία της αναπαραγωγικής τους υγείας. Συζητήστε με το ιατρό σχετικά με τον τακτικό προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας (τεστ Παπανικολάου) και την κολπική εξέταση για χλαμύδια. Επίσης μιλήστε για το ενδεχόμενο ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και τις επιλογές που έχετε στον τομέα της αντισύλληψης.
- Αποφύγετε τη χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών. Οι χρήση τέτοιων ουσιών αυξάνει τους κινδύνους καθώς είναι πιο πιθανό να μην χρησιμοποιήσετε προφυλακτικό ή να κάνετε σεξ με κάποιον που υπό άλλες συνθήκες θα τον αποφεύγατε.
Πως μπορώ να ξέρω αν έχω ένα ΣΜΝ;
Πολλά ΣΜΝ δεν προκαλούν συμπτώματα ή ορατά προβλήματα. Ο μόνος τρόπος να γνωρίζετε σίγουρα, αν έχετε ένα ΣΜΝ, είναι να εξεταστείτε. Μπορείτε να κολλήσετε κάποιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα από μια σεξουαλική επαφή με κάποιον που δεν έχει κανένα σύμπτωμα. Όπως και εσείς, έτσι και αυτός ίσως και να μην ξέρει ότι έχει κάποιο ΣΜΝ.
Πού μπορώ να κάνω εξετάσεις για ΣΜΝ;
Οι εξετάσεις για ΣΜΝ περιλαμβάνουν εξετάσεις αίματος για ορισμένα νοσήματα και εξετάσεις κολπικών υγρών για ορισμένα άλλα. Μπορείτε να απευθυνθείτε στον γυναικολόγο σας για να ενημερώσει σχετικά με την ακριβή διαδικασία.
Μπορούν να αντιμετωπιστούν τα ΣΜΝ;
Μερικά ΣΜΝ θεραπεύονται χορηγώντας κατάλληλα συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως τα χλαμύδια και η βλεννόρροια. Στην περίπτωση του έρπη που δεν θεραπεύεται, υπάρχει φαρμακευτική αγωγή που βοηθά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.
Εάν λαμβάνετε αγωγή για κάποιο ΣΜΝ, βεβαιωθείτε ότι θα τελειώσετε όλη την θεραπεία σας όπως σας υποδείχθηκε, ακόμα κι αν αισθάνεστε καλύτερα. Ζητήστε από τον ιατρό σας να εξεταστεί και να χορηγηθεί αντίστοιχη θεραπεία και για τον σύντροφό σας. Πρέπει να αποφεύγετε το σεξ μέχρι να ολοκληρώσετε την θεραπεία και οι δύο. Διαφορετικά, μπορεί να μπείτε σε έναν φαύλο κύκλο όπου θα κολλάει ο ένας τον άλλο. Ακόμη και μετά από θεραπεία είναι δυνατόν να κολλήσετε και πάλι ΣΜΝ, αν κάνετε σεξ με κάποιον που έχει ΣΜΝ.
Τι μπορεί να συμβεί αν δεν αντιμετωπίσω κάποιο ΣΜΝ;
Μερικά ΣΜΝ, που μπορούν να θεραπευτούν μπορεί να είναι επικίνδυνα αν δεν αντιμετωπιστούν. Για παράδειγμα, αν τα χλαμύδια και η βλεννόρροια αφεθούν χωρίς θεραπεία, μπορεί να είναι δύσκολο ή ακόμα και αδύνατο, να μείνει έγκυος μια γυναίκα. Κάποια ΣΜΝ, όπως ο HIV που προκαλεί το AIDS, μπορεί να είναι θανατηφόρα, αν αφεθούν χωρίς θεραπεία.
Τι συμβαίνει αν ο σύντροφός μου ή εγώ έχω ένα μην θεραπεύσιμο ΣΜΝ;
Μερικά ΣΜΝ – όπως ο έρπης και ο HIV-δεν είναι ιάσιμα. Υπάρχουν όμως φάρμακα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Αν έχετε ένα ΣΜΝ, είναι σημαντικό να ενημερώσετε το σύντροφό σας πριν κάνετε σεξ. Αν και είναι μια δυσάρεστη συζήτηση, θα πρέπει να είναι ανοιχτή και ειλικρινής. Θα βοηθήσει τον σύντροφο σας πάρει αποφάσεις για την προστασία της υγείας του.
Αν έχω ερωτήσεις, που μπορώ να απευθυνθώ;
Αν έχετε απορίες, μιλήστε με τους γονείς σας ή κάποιον ενήλικο που εμπιστεύεστε. Μιλήστε ανοιχτά και ειλικρινά. Αν είστε σε σύγχυση και χρειάζεστε συμβουλές είναι οι πρώτοι που πρέπει να απευθυνθείτε.
Είναι επίσης σημαντικό να μιλήσετε με έναν ιατρό. Ρωτήστε για τα διαθέσιμα τεστ για ΣΜΝ και για τα εμβόλια που μπορείτε να κάνετε για την προστασία σας.
Η πρώτη επίσκεψη στον γυναικολόγο
