Πρόκληση τοκετού

Στη φυσιολογική πορεία μίας εγκυμοσύνης ο τοκετός ξεκινά αυτόματα στο 85% των περιπτώσεων στις 39-41 εβδομάδες κύησης.

Πρόκληση τοκετού ονομάζεται η διαδικασία με την οποία ο τοκετός δεν ξεκινά αυτόματα αλλά μετά από ιατρική παρέμβαση (φαρμακευτική ή μηχανική).

Η πρόκληση πρέπει να γίνεται μετά τις 39 εβδομάδες κύησης, εκτός αν υπάρχει σοβαρός ιατρικός λόγος.
Το Bishop score μπορεί να μας βοηθήσει στην επιλογή του τρόπου που θα γίνει η πρόκληση, καθώς και στην εκτίμηση της πιθανότητας να γεννήσετε φυσιολογικά.
Εάν υπάρχουν οι σωστές προϋποθέσεις, η πρόκληση τοκετού είναι ασφαλής επιλογή. Τα ποσοστά φυσιολογικού τοκετού είναι παρόμοια με εκείνα της αυτόματης έναρξης του τοκετού.

Γιατί γίνεται πρόκληση τοκετού

Η πρόκληση τοκετού γίνεται για να ξεκινήσει η μήτρα να κάνει συσπάσεις με σκοπό να γεννηθεί με φυσιολογικό τοκετό το μωρό σας. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για να γίνει πρόκληση τοκετού:

Πρόβλημα υγείας της μητέρας. Κάποιες φορές η συνέχιση μιας εγκυμοσύνης θέτει σε κίνδυνο την υγεία της μητέρας, όπως για παράδειγμα σε περίπτωση προεκλαμψίας.
Όταν η συνέχιση της εγκυμοσύνης μπορεί να είναι επικίνδυνη για το μωρό που βρίσκεται μέσα στη μήτρα. Παράδειγμα αποτελεί η μη φυσιολογική ανάπτυξη του μωρού σας σε περίπτωση που ο πλακούντας δεν του παρέχει αρκετή τροφή (πλακουντιακή ανεπάρκεια).
Πρόκληση μπορεί να γίνει και για μη ιατρικούς λόγους, όταν θέλετε να προγραμματίσετε ακριβώς την ημέρα του τοκετού σας. Παράδειγμα εάν μένετε πολύ μακριά από το μέρος πρόκειται να γεννήσετε.
Σε περίπτωση που φτάσετε στις 41 ολοκληρωμένες εβδομάδες κύησης, και υπάρχει υπερηχογραφική επιβεβαίωση της ηλικίας κύησης στο 1^οτρίμηνο, οι περισσότεροι προτείνουν παρέμβαση και πρόκληση τοκετού. Μελέτες έχουν δείξει αυξημένο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών όταν η εγκυμοσύνη συνεχίζεται και μετά τις 41 εβδομάδες.

Είναι έτοιμο το σώμα σας για τον τοκετό;

Η πρόκληση του τοκετού δεν συστήνεται να γίνεται πριν τις 39 εβδομάδες κύησης. εκτός εάν υπάρχει σοβαρός ιατρικός λόγος για την μητέρα ή το μωρό της. Στο τέλος της εγκυμοσύνης, καθώς το σώμα σας προετοιμάζεται για το τοκετό ο τράχηλος της μήτρας αρχίζει να αλλάζει σταδιακά: γίνεται πιο μαλακός, λεπτός και ανοίγει (διαστέλλεται). Αυτές οι αλλαγές συνήθως γίνονται εβδομάδες πριν τον τοκετό, όμως δεν συμβαίνουν σε όλες τις περιπτώσεις. Η εκτίμηση της κατάστασης του τραχήλου γίνεται με κολπική εξέταση. Ανάλογα με τα ευρήματα της κολπικής εξέτασης καθορίζεται το Bishop score που δείχνει πόσο έτοιμο είναι το σώμα σας για κολπικό τοκετό. Η βαθμολογία του Bishop score είναι έναςαριθμός από το 0 μέχρι το 13. Όσο υψηλότερος είναι ο αριθμός, τόσο πιο «έτοιμο» είναι το σώμα σας για φυσιολογικό τοκετό.

Βαθμολογία πάνω από 8 σημαίνει ότι ο τράχηλός σας είναι ώριμος και έτοιμος. Ο τοκετός πιθανόν να ξεκινήσει σύντομα. Εάν χρειάζεται να κάνετε πρόκληση οι πιθανότητες κολπικού τοκετού είναι μεγάλες.
Βαθμολογία 6-7. Δεν μπορεί να γίνει ασφαλής πρόβλεψη ούτε για την επιτυχία της πρόκλησης ούτε για την πιθανότητα επίτευξης κολπικού τοκετού.
Βαθμολογία κάτω από 6. Ο τράχηλος είναι ανώριμος για τοκετό. Σε αυτές τις περιπτώσεις η διαδικασία της πρόκλησης διαρκεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και οι πιθανότητες αποτυχίας της είναι μεγαλύτερες.

Με ποιους τρόπους γίνεται η πρόκληση τοκετού

Ανάλογα με την κατάσταση του τραχήλου και το Bishop score η πρόκληση του τοκετού μπορεί να γίνει με κάποιον από τους παρακάτω τρόπους:

Αποκόλληση των εμβρυϊκών υμένων (μεμβρανών).
Κολπικά υπόθετα που περιέχουν προσταγλανδίνες.
Τεχνητή ρήξη των υμένων (σπάσιμο των νερών).
Χορήγηση οξυτοκίνης.

Τι είναι η αποκόλληση των μεμβρανών

Η αποκόλληση των εμβρυϊκών υμένων είναι ένας φυσικός τρόπος για να επιταχυνθεί η έναρξη του τοκετού. Στην διάρκεια της κολπικής εξέτασης τα δάκτυλα του ιατρού ή της μαίας ξεκολλούν απαλά τις μεμβράνες του αμνιακού σάκου (μέσα στο οποίο βρίσκεται το έμβρυο), από το τοίχωμα της μήτρας. Αυτό συμβάλει στην παραγωγή φυσικών προσταγλανδινών οι οποίες μαλακώνουν τον τράχηλο και προκαλούν συσπάσεις της μήτρας. Η διαδικασία ίσως προκαλέσει μία μικρή δυσφορία ορισμένες φορές. Παρουσία μικρής ποσότητας αίματος στα κολπικά υγρά μέσα στις επόμενες λίγες ώρες είναι συχνή. Για να είναι εφικτή η αποκόλληση των μεμβρανών θα πρέπει ο τράχηλος να έχει ήδη μία μικρή διαστολή.

Τι είναι οι προσταγλανδίνες

Οι προσταγλανδίνες είναι ουσίες που “ωριμάζουν” τον τράχηλο της μήτρας. Με τον όρο ωρίμανση εννοούμε την διαδικασία με την οποία, ο τράχηλος της μήτρας μαλακώνει και λεπταίνει καθώς προετοιμάζεται για τον τοκετό. Χορηγούνται συνήθως με την μορφή υπόθετου στην διάρκεια μιας κολπικής εξέτασης. Αν δεν υπάρχουν αποτελέσματα μέσα σε 6 ώρες μπορεί να χορηγθεί και δεύτερο υπόθετο. Πρόκληση τοκετού με προσταγλανδίνες γίνεται όταν το Bishop score είναι χαμηλό.

Τι είναι η τεχνητή ρήξη των υμένων

Η ρήξη των μεμβρανών του αμνιακού σάκου μέσα στο οποίο βρίσκεται το έμβρυο, μπορεί να ξεκινήσει συσπάσεις της μήτρας και τοκετό. Μερικές φορές μπορεί να περάσουν και ώρες μέχρι να ξεκινήσουν οι συσπάσεις. Εάν ήδη βρίσκεστε σε τοκετό, η ρήξη δυναμώνει τις συσπάσεις. Η διαδικασία γίνεται με την εισαγωγή μιας ειδικής, λεπτής συσκευής στην διάρκεια της κολπικής εξέτασης. Ο ιατρός ή η μαία δημιουργούν μια μικρή οπή στον αμνιακό σάκο από όπου φεύγει το αμνιακό υγρό. Παράλληλα εκτιμούμε την ποσότητα και το χρώμα του αμνιακού υγρού για πιθανή παρουσία μηκωνίου. Η διαδικασία μπορεί να προκαλέσει δυσφορία μερικές φορές, γι’ αυτό όποτε είναι δυνατό προηγείται επισκληρίδος αναισθησία. Για να γίνει τεχνητή ρήξη των υμένων είναι απαραίτητο να υπάρχει έστω μία μικρή διαστολή του τραχήλου. Ο σημαντικότερος κίνδυνος της διαδικασίας είναι η πρόπτωση του ομφαλίου λώρου, που αποτελεί μια εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση. Ο κίνδυνος πρόπτωσης είναι μεγαλύτερος εάν το κεφάλι του μωρού σας είναι ψηλά, έξω από την λεκάνη και η ποσότητα του αμνιακού υγρού είναι αυξημένη.

Τι είναι η οξυτοκίνη

Η οξυτοκίνη είναι μία ορμόνη που προκαλεί συσπάσεις της μήτρας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ξεκινήσει ή για να επιταχυνθεί ο τοκετός. Χορηγείται ενδοφλέβια με αυστηρά ελεγχόμενη ροή. Συνήθως οι συσπάσεις ξεκινούν μισή ώρα μετά την έναρξη. Κατά την χορήγηση της είναι σημαντικό να ελέγχονται οι συσπάσεις της μήτρας και η καρδία του εμβρύου με καρδιοτοκογράφο. Η οξυτοκίνη δεν είναι αποτελεσματική όταν ο τράχηλος δεν είναι “ώριμος” και το Bishop score είναι χαμηλό.

Τι κίνδυνοι υπάρχουν από την πρόκληση του τοκετού

Όταν η πρόκληση γίνεται γιατί υπάρχει κάποιος σοβαρός λόγος τα οφέλη είναι περισσότερα από τους πιθανούς κινδύνους. Οι επιπλοκές που μπορεί να προκληθούν στην πρόκληση του τοκετού είναι:

Υπερδιέγερση μήτρας. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται μπορεί να προκαλέσουν πολύ συχνές συσπάσεις της μήτρας. Αυτό με την σειρά του μπορεί να επηρεάσει την καρδιακή λειτουργία του εμβρύου.
Πρόπτωση του ομφαλίου λώρου. Όταν γίνεται τεχνητή ρήξη των υμένων και το κεφάλι του μωρού είναι ψηλά, έξω από την λεκάνη.
Αυξημένη πιθανότητα καισαρικής τομής όταν ο τράχηλος δεν είναι ώριμος και είστε λιγότερο από 39 εβδομάδες. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι εάν η πρόκληση γίνει μετά τις 39 εβδομάδες τα ποσοστά καισαρικών είναι παρόμοια όπως σε περίπτωση που ο τοκετός ξεκινούσε αυτόματα.
Ρήξη της μήτρας, είναι περισσότερο πιθανή σε περίπτωση προηγούμενης καισαρικής τομής ή μεγάλης επέμβασης στην μήτρα (π.χ. ινομυωματεκτομή).
Συνήθως στην πρόκληση ο τοκετός διαρκεί περισσότερο, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος λοίμωξης για την μητέρα και το μωρό της να είναι μεγαλύτερος.

Εάν υπάρχουν ιατρικοί λόγοι (π.χ. υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης) που οδήγησαν στην πρόκληση του τοκετού τότε η πιθανότητα επιπλοκών είναι μεγαλύτερη.

Ποιές διαφορές έχει η πρόκληση σε σχέση με τον τοκετό που ξεκινά αυτόματα;

Στις περισσότερες περιπτώσεις η πρόκληση οδηγεί σε φυσιολογικό τοκετό. Υπάρχουν όμως 2 διαφορές σε σχέση με τον τοκετό που ξεκινά αυτόματα:

Η διάρκεια του τοκετού όταν γίνεται πρόκληση είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Πρόσφατη μελέτη υπολόγισε ότι ο συνολικός χρόνος τοκετού στις πρωτοτόκες ήταν σχεδόν 50% μεγαλύτερος σε περίπτωση πρόκλησης (20 ώρες σε πρόκληση, 14 ώρες σε αυτόματη έναρξη).
Ο πόνος στον τοκετό μετά από πρόκληση είναι πιο έντονος και η ανάγκη για επισκληρίδιο αναισθησία μεγαλύτερη.

Πόσο αποτελεσματική είναι η πρόκληση τοκετού

Η πιθανότητα φυσιολογικού τοκετού, όταν υπάρχουν οι κατάλληλες ενδείξεις και προϋποθέσεις, είναι περίπου 75% στις γυναίκες που γενούν πρώτη φορά. Ορισμένες φορές η πρόκληση του τοκετού δεν πετυχαίνει. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητο ο τοκετός να ολοκληρωθεί με καισαρική τομή. Μεγαλύτερες πιθανότητες αποτυχίας στην πρόκληση υπάρχουν όταν:

Πρόκειται για τον πρώτο σας τοκετό (πρωτοτόκος).
Ο τράχηλος της μήτρας δεν είναι έτοιμος και το Bishop score είναι χαμηλό.
Η εγκυμοσύνη είναι λιγότερο από 39 εβδομάδες.

Στο ιατρείο μας

Προτείνουμε πρόκληση τοκετού μόνο εάν υπάρχουν ιατρικές ενδείξεις.
Προσδιορίζουμε το Bishop score πριν την διαδικασία, ώστε να επιλέξουμε την καταλλήλη μέθοδο έναρξης της πρόκλησης.
Παρακολουθούμε στενά όλη την διαδικασία της πρόκλησης. Ελέγχουμε συνεχώς εσάς και το μωρό σας με καρδιοτοκογράφο όπου καταγράφονται οι συσπάσεις της μήτρας και η καρδιακή λειτουργίας του εμβρύου. Σας ενημερώνουμε για την εξέλιξη του τοκετού και τα επόμενα βήματα.

Περισσότερες πληροφορίες