Η κολπίτιδα είναι η φλεγμονή στην περιοχή του κόλπου και του δέρματος των έξω γεννητικών οργάνων και αποτελεί ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζει μια γυναίκα.
Συμπτώματα της κολπίτιδας.
Τα συμπτώματα με τα οποία παρουσιάζεται η κολπίτιδα διαφοροποιούνται ανάλογα με την αιτία και την ένταση της φλεγμονής:
- Κνησμός (φαγούρα) στην περιοχή του κόλπου ή του αιδοίου. Μερικές φορές γίνεται πολύ βασανιστικός και οδηγεί σε τραυματισμό του δέρματος από το ξύσιμο.
- Αυξημένες κολπικές εκκρίσεις οι οποίες συνήθως δεν είναι διαφανείς αλλά έχουν κάποιο χρώμα (π.χ. λευκό ή πράσινο).
- Δυσάρεστη οσμή στη περιοχή του κόλπου.
Είναι συχνά δύσκολο να ξεχωρίσει κάποιος τα συμπτώματα της μικροβιακής κολπίτιδας από τους τοπικούς ερεθισμούς, την τοπική αλλεργική αντίδραση ή άλλες παθολογικές καταστάσεις. Σε γυναίκες προσέρχονται για εξέταση με την εντύπωση ότι έχουν μυκητίαση κόλπου, βρίσκουμε το πολύ συχνά δερματίτιδα εξ επαφής ή ατροφία.
Τι προκαλεί κολπίτιδα;
Η φυσική άμυνα του κόλπου βασίζεται στην ύπαρξη των παρακάτω παραγόντων:
- Γαλακτοβάκιλοι. Αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της άμυνας. Πρόκειται για μικροοργανισμούς που υπάρχουν στην φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου. Ελαττώνουν το pH (πε-χα) του κόλπου, κάνοντάς το όξινο ώστε να εμποδίζουν την ανάπτυξη επιβλαβών μικροβίων. Επίσης εμποδίζουν την προσκόλληση των μικροβίων στα επιθηλιακά κύτταρα του τοιχώματος του κόλπου και τα ανταγωνίζονται άμεσα στην ανάπτυξη.
- Τα επιθηλιακά κύτταρα του τοιχώματος του κόλπου. Αποτελούν ένα μηχανικό φραγμό που εμποδίζει την είσοδο των μικροβίων στους υποδόριους ιστούς.
- Τα οιστρογόνα. Είναι ορμόνες που παράγονται φυσιολογικά από τις ωοθήκες της γυναίκας σε όλη την διάρκεια της αναπαραγωγικής της ζωής. Τα οιστρογόνα αυξάνουν το πάχος του τοιχώματος του κόλπου και ευνοούν την ανάπτυξη των γαλακτοβακίλων
Η διατάραξη των φυσικών μηχανισμών άμυνας είναι η κύρια αιτία εμφάνισης της κολπίτιδας.
- Η ελάττωση των γαλακτοβακίλων μεταβάλει την φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου. Παράγοντες που την προκαλούν είναι: η παρουσία σπέρματος, αίματος περιόδου, η χρήση ταμπόν, η χρήση αντιβιοτικών, και οι κρέμες και τα τοπικά καθαριστικά καθώς και άλλες ερεθιστικές ουσίες.
- Η καταστροφή των επιθηλιακών κυττάρων του κόλπου μπορεί οφείλεται σε τραυματισμό (π.χ. μετά από επαφή), σε μεγάλη ανάπτυξη μικροβίων ή στην μείωση των οιστρογόνων.
- Η ελάττωση των οιστρογόνων (π.χ. μετά την εμμηνόπαυση) οδηγεί στην μείωση του αριθμού των γαλακτοβάκιλων, Επίσης καθιστά το τοίχωμα του κόλπου πιο λεπτό και άρα πιο ευάλωτο σε διάφορους ερεθιστικούς παράγοντες και στα μικρόβια.
Τι μπορεί να δημιουργεί ερεθισμούς στην ευαίσθητη περιοχή;
Μερικές συνηθισμένες πρακτικές ή προϊόντα καθημερινής χρήσης, που σχετίζονται με την ευαίσθητη περιοχή, μπορεί να δημιουργήσουν τοπικούς ερεθισμούς. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να τα χρησιμοποιείτε (τις περισσότερες φορές δεν προκαλούν ενόχληση) αλλά ότι χρειάζεται να τα έχετε υπόψη σας εάν εμφανίσετε συμπτώματα.
- Στενά ρούχα και εσώρουχα, ιδίως εάν είναι συνθετικά.
- Κρέμες και αλοιφές (ακόμη και αυτές που χρησιμοποιούνται για θεραπεία).
- Μωρομάντηλα ή υγρά μαντηλάκια γενικά και αποσμητικά σπρέυ.
- Αρωματικά σερβιετάκια, σερβιέτες ή ταμπόν.
- Η αποτρίχωση στην περιοχή του αιδοίου (ιδιαίτερα το ξύρισμα).
- Χρήση απορρυπαντικού με άρωμα και στεγνωτηρίου για τα εσώρουχα.
- Οι κολπικές πλύσεις (ακόμη και με προϊόντα που χρησιμοποιούνται για «θεραπεία»).
- Η χρήση μπανιέρας ή τζακούζι με αρωματικά πρόσθετα.
- Αρωματικά καθαριστικά ή σαπούνια για την ευαίσθητη περιοχή.
- Αρωματικά προφυλακτικά ή ενυδατικές αλοιφές.
Αντιμετώπιση της κολπίτιδας.
Πολλές φορές οι γυναίκες ενημερώνουν τον ιατρό τους αφού πρώτα έχουν δοκιμάσει μόνες τους κάποια εμπειρική θεραπεία που επιλέγουν οι ίδιες. Η «αυτό-διάγνωση» αποδεικνύεται σωστή μόνο στο 1/3 των περιπτώσεων. Η «τηλεφωνική διάγνωση» έχει λίγο καλύτερα αποτελέσματα από το να επιλέξει κάποιος μία θεραπεία στην τύχη.
Η σωστή διάγνωση της κολπίτιδας καθώς και της αιτίας που την προκάλεσε είναι εξαιρετικά σημαντική. Προϋποθέτει:
- κλινική εξέταση της ασθενούς
- σωστή διάγνωση και της κατάστασης
- ολοκληρωμένη θεραπεία
- αντιμετώπιση όλων των παραγόντων που οδήγησαν στην εμφάνισή της
Οι πιο συχνές μορφές φλεγμονής του κόλπου είναι:
- η βακτηριακή κολπίτιδα
- η μυκητιασική κολπίτιδα
Αυτές αντιπροσωπεύουν και τις πιο συνηθισμένες αιτίες υποτροπιάζουσας κολπίτιδας. Ουσιαστικά πρόκειται για καταστάσεις όπου υπάρχει μεγάλη ανάπτυξη μικροοργανισμών που φυσιολογικά βρίσκονται σε μικρούς αριθμούς στην χλωρίδα του κόλπου.
Υποτροπιάζουσες κολπίτιδες: πρόληψη.
Οι περισσότερες περιπτώσεις κολπίτιδας αντιμετωπίζονται εύκολα με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Μερικές φορές όμως κάποιες γυναίκες υποφέρουν από επαναλαμβανόμενα επεισόδια κολπίτιδας ή ερεθισμών στην περιοχή του αιδοίου (υποτροπιάζουσα κολπίτιδα).
Η αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων συχνά απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία αλλά και την υιοθέτηση των επιπλέον μέτρων. Σκοπός είναι να μειωθεί η συχνότητα και η ένταση εμφάνισης των υποτροπών. Στόχος των μέτρων είναι:
- να μην προκαλείται με οποιονδήποτε τρόπο αύξηση της θερμοκρασίας και της υγρασίας στην περιοχή του κόλπου
- να αποφεύγεται ο ερεθισμός που προκαλούν διάφορα χημικά προϊόντα καθημερινής χρήσης.
Τέτοια μέτρα είναι:
- Προσπαθήσετε να αποφύγετε τα καλσόν. Προτιμήστε ψηλές κάλτσες ή καλτσόν με ζερτιέρα.
- Φορέστε βαμβακερά, χαλαρά εσώρουχα και όχι συνθετικά.
- Προτιμάτε φούστες, φορέματα και αεράτα παντελόνια αντί για στενά τζιν.
- Αποφύγετε στενά μαγιό, κορμάκια και συνθετικές φόρμες.
- Αν σας ενοχλούν οι σερβιέτες χρησιμοποιείστε κάποιες που περιέχουν βαμβάκι ή βάλτε ταμπόν. Αγοράστε (εάν χρησιμοποιείτε) σερβιετάκια βαμβακερά (all cotton) και αποφύγετε όσα περιέχουν άρωμα (ακόμη και χαμομήλι).
- Τα αρωματικά σαπούνια, αφρόλουτρα και σαμπουάν μπορεί να επιδεινώνουν το πρόβλημα. Επιλέξτε κάποιο με ουδέτερο pH, χωρίς άρωμα (π.χ. Dove, Neutrogena).
- Όταν χρησιμοποιείτε την μπανιέρα φροντίστε η θερμοκρασία να μην είναι πολύ υψηλή και αποφύγετε την χρήση πρόσθετων χημικών.
- Στο πλύσιμο των ρούχων φροντίστε να χρησιμοποιείτε απορρυπαντικά χωρίς αρωματικά πρόσθετα. Στεγνώστε καλά τα ρούχα και ιδίως τα εσώρουχα. Σιδερώστε τα με επιμέλεια.
- Μην χρησιμοποιείτε καθόλου σπρέυ, αρώματα ή αρωματικές σκόνες στην ευαίσθητη περιοχή. Συνήθως προκαλούν μόνο προβλήματα.
- Φροντίστε το χαρτί υγείας να μην περιέχει άρωμα ή χρώμα.
- Στεγνώστε καλά την ευαίσθητη περιοχή με μαλακή, βαμβακερή πετσέτα πιέζοντας ήπια. Μην προτιμάτε το πιστολάκι μαλλιών.
