Η αντισύλληψη είναι ο τρόπος και τα μέσα που χρησιμοποιούμε ώστε να αποφύγουμε την εγκυμοσύνη κατά την διαδικασία των σεξουαλικών επαφών. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να το πετύχουμε αυτό. Κάθε ένας έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Διαφορετικές μέθοδοι είναι κατάλληλες για διαφορετικούς ανθρώπους. Επίσης σε κάθε ηλικία η προσέγγιση μπορεί να αλλάζει λόγω διαφορετικών συνθηκών. Παρακάτω δίνετε μια σύντομη περίληψη των μεθόδων αντισύλληψης. Μια πιο λεπτομερής ανάλυση είναι διαθέσιμη για κάθε μία από τις μεθόδους.

 

Πόσο αποτελεσματική είναι η αντισύλληψη

Όλες οι μέθοδοι αντισύλληψης που περιγράφονται παρακάτω είναι αποτελεσματικές. Ωστόσο, καμία μέθοδος δεν είναι 100% αξιόπιστη. Η αξιοπιστία για κάθε μέθοδο δίνεται σε ποσοστά. Για παράδειγμα, το αντισυλληπτικό σπιράλ είναι περισσότερο από 99% αποτελεσματικό. Αυτό σημαίνει ότι λιγότερο από 1 γυναίκα στις 100 που το χρησιμοποιούν θα μείνουν έγκυες για κάθε χρόνο χρήσης. Όταν δεν χρησιμοποιείται αντισύλληψη, περισσότερο από 85 στις 100 σεξουαλικά ενεργές γυναίκες να μείνουν έγκυες μέσα σε ένα χρόνο.

Η αποτελεσματικότητα ορισμένων μεθόδων εξαρτάται από τον τρόπο που χρησιμοποιούνται. Η σωστή χρήση εξασφαλίζει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Για παράδειγμα, το αντισυλληπτικό χάπι είναι περισσότερο από 99% αποτελεσματικό αν ληφθεί σωστά. Ωστόσο, αν ξεχνάτε να το παίρνεται η αποτελεσματικότητά του μειώνεται. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για το προφυλακτικό.

Η αποτελεσματικότητα κάποιων μεθόδων αντισύλληψης δεν εξαρτώνται από την γυναίκα που τις χρησιμοποιεί και η δράση τους είναι περισσότερο μόνιμη. Αυτό συμβαίνει με το σπιράλ, την αντισυλληπτική ένεση και το εμφύτευμα καθώς και με την απολίνωση (κλείσιμο) των σαλπίγγων.

 

Μέθοδοι αντισύλληψης: Επιλογή

Όταν επιλέγετε μια μέθοδο αντισύλληψης πρέπει να λάβετε υπόψη σας τα εξής:

  • Πόσο αποτελεσματική είναι.
  • Πιθανούς κινδύνους και παρενέργειες.
  • Τι σχέδια έχετε για μελλοντικές εγκυμοσύνες.
  • Προσωπική προτίμηση.
  • Αν έχετε κάποια νόσο ή παίρνετε φάρμακα που επηρεάζουν τη μέθοδο.

 

Το αντισυλληπτικό χάπι (combined oral contraceptive pill, COCP)

Αυτό αποκαλείται απλά το «χάπι». Μεταξύ 3 και 90 γυναικών στις 1000 που χρησιμοποιούν το χάπι θα μείνουν έγκυες κάθε χρόνο. Η διαφορά οφείλεται ανάλογα με το πόσο καλά το χρησιμοποιεί η γυναίκα. Περιέχει οιστρογόνο και προγεσταγόνο και λειτουργεί κυρίως με την παύση της παραγωγής ωαρίων (αναστολή ωοθυλακιορρηξίας). Είναι πολύ δημοφιλής. Διαφορετικές μάρκες ταιριάζουν σε διαφορετικούς ανθρώπους.

Μερικά πλεονεκτήματα

  • Είναι πολύ αποτελεσματική μέθοδος.
  • Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι σπάνιες.
  • Μειώνουν τηn αιμορραγία και τον πόνο στην περίοδο.
  • Μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης κάποιων καρκίνων (ωοθηκών και μήτρας).
  • Η επίδρασή του σταματά γρήγορα μόλις το σταματήσετε.

Μερικά μειονεκτήματα

  • Μικρός κίνδυνος σοβαρών προβλημάτων (π.χ. θρόμβωση).
  • Μερικές γυναίκες έχουν ήπιες παρενέργειες.
  • Θα πρέπει να θυμάστε να το πάρετε.
  • Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από γυναίκες που παρουσιάζουν ορισμένες ιατρικές καταστάσεις όπως η υψηλή πίεση αίματος, ημικρανίες και οικογενειακό ιστορικό θρομβώσεων.
  • Υπάρχει μικρή αύξηση στην πιθανότητα για καρκίνο του μαστού σε γυναίκες που το χρησιμοποιούν.

 

Μόνο με προγεσταγόνο αντισυλληπτικό χάπι (POCP)

Ονομάζεται «το μίνι-χάπι» (mini-pill). Περιέχει μόνο μια ορμόνη, την προγεστερόνη. Συνήθως λαμβάνεται εάν το κλασσικό χάπι δεν συνίσταται, όπως σε γυναίκες που θηλάζουν, σε καπνίστριες πάνω από την ηλικία των 35 και γυναίκες με ημικρανίες. Λειτουργεί κυρίως δημιουργώντας ένα βύσμα της βλέννας στον τράχηλο της μήτρας που εμποδίζει την είσοδο του σπέρματος. Λεπταίνει επίσης το εσωτερικό της μήτρας, γεγονός που καθιστά δύσκολη την εμφύτευση του ωαρίου. Κάποιοι τύποι χαπιού σταματούν την ωορρηξία. Αυτό το καθιστά εξαιρετικά αποτελεσματικό αν χρησιμοποιηθεί σωστά.

Το συγκεκριμένο σκεύασμα δεν κυκλοφορεί στην Ελληνική αγορά.

Μερικά πλεονεκτήματα

  • Μικρότερη πιθανότητα σοβαρών επιπλοκών από το «χάπι».
  • Χρησιμοποιείται και κατά την διάρκεια του θηλασμού.

Μερικά μειονεκτήματα

  • Η περίοδος συχνά γίνεται ακανόνιστη.
  • Κάποιες γυναίκες παρουσιάζουν παρενέργειες.
  • Πρέπει να είστε πολύ ακριβής στην ώρα λήψης του.

 

Αυτοκόλλητο αντισυλληπτικό

Αυτό περιέχει τις ίδιες ορμόνες όπως το αντισυλληπτικό χάπι (COCP), αλλά σε μορφή επιθέματος. Μεταξύ 3 και 90 γυναικών στις 1000 που χρησιμοποιούν το χάπι θα μείνουν έγκυες κάθε χρόνο. Το επίθεμα κολλά πάνω στο δέρμα έτσι ώστε οι δύο ορμόνες που περιέχει συνεχώς απορροφώνται από το σώμα.

Το συγκεκριμένο σκεύασμα δεν κυκλοφορεί στην Ελληνική αγορά.

Μερικά πλεονεκτήματα

  • Είναι αποτελεσματικό και εύκολο στη χρήση.
  • Δεν χρειάζεται να θυμηθείτε να πάρετε ένα χάπι κάθε μέρα.
  • Αν έχετε διάρροια ή εμετό ο δακτύλιος εξακολουθεί να είναι αποτελεσματικός.
  • Η περίοδός σας είναι πολύ τακτική, χωρίς πόνο και με μικρότερη ροή.

Μερικά μειονεκτήματα

  • Προκαλεί δερματικό ερεθισμό σε κάποιες γυναίκες.
  • Μπορεί να αποκολληθεί από τη θέση του και να χάσει την αποτελεσματικότητά του.
  • Έχει παρόμοιους κινδύνους με το αντισυλληπτικό χάπι (π.χ. θρόμβωση).

 

Αντισυλληπτικός κολπικός δακτύλιος

Αυτό περιέχει επίσης τις ίδιες ορμόνες όπως το αντισυλληπτικό χάπι. Οι ορμόνες αυτές επιδρούν στο σώμα, και εμποδίζουν την εγκυμοσύνη. Πρόκειται για ένα ελαστικό, λεπτό δακτύλιο, με τρύπα στη μέση με μέγεθος μόλις πάνω από 5 εκατοστά σε διάμετρο. Τοποθετείτε εύκολα στον κόλπο για τρεις εβδομάδες και μετά αφαιρείτε για μία εβδομάδ. Μετά από αυτήν την εβδομάδα, μπορείτε να βάλετε ένα νέο δακτύλιο στον κόλπο σας. Είναι περίπου εξίσου αποτελεσματικό με το χάπι στην πρόληψη της εγκυμοσύνης. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί το NuvaRing (www.nuvaring.com ).

Μερικά πλεονεκτήματα

  • Είναι αποτελεσματικό και εύκολο στη χρήση.
  • Δεν χρειάζεται να θυμηθείτε να πάρετε ένα χάπι κάθε μέρα.
  • Αν έχετε διάρροια ή εμετό ο δακτύλιος εξακολουθεί να είναι αποτελεσματικός.
  • Η περίοδός σας είναι πολύ τακτική.

Μερικά μειονεκτήματα

  • Μερικές γυναίκες (και οι σύντροφοί τους) το νιώθουν κατά τη σεξουαλική πράξη.
  • Μπορεί να ερεθίσει τον κόλπο και να προκαλέσει πόνο ή εκκρίσεις.
  • Έχει παρόμοιους κινδύνους με το αντισυλληπτικό χάπι (π.χ. θρόμβωση).

 

Μέθοδοι φραγμού

Περιλαμβάνουν τα ανδρικά προφυλακτικά, το γυναικείο προφυλακτικό και τα κολπικά διαφράγματα. Αποτρέπουν την είσοδο του σπέρματος στη μήτρα. Η πιο δημοφιλής μέθοδος είναι το προφυλακτικό. Αν χρησιμοποιηθεί σωστά, περίπου 2 γυναίκες στις 100 θα μείνουν έγκυες. Με όχι τέλεια χρήση, 20 στις 100 θα μείνουν έγκυες. Οι άλλες μέθοδοι φραγμού είναι ελαφρώς λιγότερο αποτελεσματικές.

Μερικά πλεονεκτήματα (των προφυλακτικών)

  • Το σημαντικότερο. Προστατεύουν από σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις.
  • Η χρήση τους δεν σχετίζεται με ιατρικούς κινδύνους ή παρενέργειες.
  • Είναι ευρέως διαθέσιμα.

Μερικά μειονεκτήματα (των προφυλακτικών)

  • Δεν είναι τόσο αξιόπιστη μέθοδος όσο οι υπόλοιπες.
  • Πρέπει να χρησιμοποιούνται σωστά κάθε φορά που κάνεις σεξ.
  • Περιστασιακά μπορεί να σπάσουν ή να βγούν.
  • Μπορεί να προκαλούν ερεθισμούς στο δέρμα ή στον κόλπο.

 

Αντισυλληπτικές ενέσεις (π.χ. Depo-Provera @ και Noristerat®)

Περιέχουν μια ορμόνη (προγεστερόνη) που απελευθερώνετε αργά μέσα στο σώμα. Είναι πολύ αποτελεσματική μέθοδος. Μεταξύ 3 και 60 γυναικών στις 1000 που χρησιμοποιούν το χάπι θα μείνουν έγκυες κάθε χρόνο. Δρα κυρίως εμποδίζοντας την ωορρηξία. Η ένεση χρειάζεται να επαναλαμβάνεται κάθε 2 με3 μήνες.

Το συγκεκριμένο σκεύασμα δεν κυκλοφορεί στην Ελληνική αγορά.

Μερικά πλεονεκτήματα

  • Είναι πολύ αποτελεσματική μέθοδος.
  • Δεν χρειάζεται να θυμάστε να παίρνετε χάπια.

Μερικά μειονεκτήματα

  • Η περίοδοις μπορεί να γίνει ακανόνιστη, συχνά ελαφρύτερη ή μπορεί να σταματήσει εντελώς.
  • Μετά τη διακοπή των ενέσεων μπορεί να υπάρξει καθυστέρηση στην επιστροφή της γονιμότητας για αρκετούς μήνες.
  • Μερικές γυναίκες έχουν παρενέργειες. Κυρίως πρόκειται για αύξηση βάρους, μεταβολή της διάθεσης (κατάθλιψη) και πονοκεφάλους. Η ένεση δεν μπορεί να αναιρεθεί, έτσι εάν παρατηρηθούν παρενέργειες μπορεί να διαρκέσουν για περισσότερο από 8-12 εβδομάδες.
  • Οι ενέσεις προκαλούν «λέπτυνση» των οστών (οστεοπενία).
  • Αυξάνουν ελαφρώς τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού και του τραχήλου της μήτρας.

 

Αντισυλληπτικά εμφυτεύματα (π.χ., Nexplanon®)

Το εμφύτευμα είναι μια μικρή συσκευή που τοποθετείται κάτω από το δέρμα. Περιέχει μία ορμόνη (προγεσταγόνο) που απελευθερώνεται αργά μέσα στο σώμα. Περίπου 1 στις 2.000 γυναίκας που χρησιμοποιούν εμφύτευμα θα μείνουν έγκυες κάθε χρόνο. Λειτουργεί κατά παρόμοιο τρόπο όπως η αντισυλληπτική ένεση. Η τοποθέτηση γίνεται με μια μικρή μικρή επέμβαση με χρήση τοπικού αναισθητικού. Η διάρκεια ζωής του είναι τρία χρόνια.

Το συγκεκριμένο σκεύασμα δεν κυκλοφορεί στην Ελληνική αγορά.

Μερικά πλεονεκτήματα

  • Είναι πολύ αποτελεσματική μέθοδος.
  • Δεν χρειάζεται να θυμάστε να παίρνετε χάπια.
  • Είναι αναστρέψιμη μέθοδος. Αν αφαιρεθεί η περίοδος επανέρχεται γρήγορα στα φυσιολογικά.
  • Η περίοδος γίνεται ελαφρύτερη ή σταματά εντελώς.

Μερικά μειονεκτήματα

  • Η περίοδοις μπορεί να γίνει ακανόνιστη, συχνά ελαφρύτερη ή μπορεί να σταματήσει εντελώς.
  • Μερικές γυναίκες παρουσιάζουν παρενέργειες, αλλά τείνουν να υποχωρούν μετά τους πρώτους μήνες.

 

Το αντισυλληπτικό σπιράλ (IUCD)

Πρόκειται για συσκευή από πλαστικό και χαλκό που τοποθετείται μέσα στη μήτρα. Διαρκεί για πέντε χρόνια. Περίπου 6 με 8 στις 1.000 γυναίκας που χρησιμοποιούν σπιράλ θα μείνουν έγκυες κάθε χρόνο. Δρα κυρίως εμποδίζοντας τη συνάντηση του σπέρματος με το ωάριο. Επίσης αποτρέπει την εμφύτευση στη μήτρα του γονιμοποιημένου ωαρίου. Ο χαλκός έχει επίσης σπερματοκτόνο δράση.

Μερικά πλεονεκτήματα

  • Είναι πολύ αποτελεσματική μέθοδος.
  • Δεν χρειάζεται να θυμάστε να παίρνετε χάπια.
  • Διαρκεί μεγάλο διάστημα (5 χρόνια).
  • Δεν περιέχει ορμόνες και άρα παρενέργειες από αυτές.

Μερικά μειονεκτήματα

  • Μπορεί να έχετε περισσότερο αίμα ή πόνο στην περίοδο.
  • Υπάρχει ένας μικρός κίνδυνος σοβαρών προβλημάτων.
  • Η τοποθέτηση του είναι μερικές φορές επώδυνη (όμως γίνεται μόνο μία φορά στα 5 χρόνια).

 

Η αντισυλληπτική συσκευή MIRENA

Πρόκειται για συσκευή από πλαστικό που περιέχει ορμόνη (προγεστερόνη) και τοποθετείται μέσα στη μήτρα. Η προγεστερόνη απελευθερώνεται με αργό και σταθερό ρυθμό. Διαρκεί για πέντε χρόνια. Περίπου 1 με 2 στις 1.000 γυναίκας που χρησιμοποιούν MIRENA θα μείνουν έγκυες κάθε χρόνο. Δρα καθιστώντας το εσωτερικό της μήτρας (ενδομήτριο) λεπτότερο και έτσι δυσκολεύει την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. Επίσης κάνει παχύρευστη την βλέννα στον τράχηλο της μήτρας και εμποδίζει την είσοδο του σπέρματος. Επίσης χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των μηνορραγιών (μεγάλη ποσότητα αίματος στην περίοδο).

Μερικά πλεονεκτήματα

  • Είναι πολύ αποτελεσματική μέθοδος.
  • Δεν χρειάζεται να θυμάστε να παίρνετε χάπια.
  • Διαρκεί μεγάλο διάστημα (5 χρόνια).
  • Η περίοδος γίνεται ελαφρύτερη ή σταματά εντελώς.

Μερικά μειονεκτήματα

  • Παρενέργειες που μπορεί να συμβούν και με άλλες μεθόδους που χρησιμοποιείται προγεστερόνη. Είναι όμως ήπιες καθώς μικρότερη ποσότητα ορμόνης απορροφάται.
  • Η τοποθέτηση του είναι μερικές φορές επώδυνη (όμως γίνεται μόνο μία φορά στα 5 χρόνια).

 

Φυσικές μέθοδοι

Προϋπόθεση για χρήση της φυσικής μεθόδου είναι η γνώση και η ευαισθητοποίηση σε θέματα γονιμότητας. Πρέπει να αναγνωρίζετε τις γόνιμες ημέρες του κύκλου και να «προσέχετε» εκείνο το διάστημα. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου ποικίλει πολύ ανάλογα με το πόσο προσεκτική είστε. Περίπου 150 με 250 γυναίκες στις 1000 θα μείνουν έγκυος χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο κάθε χρόνο. Είναι πολύ πιο αποτελεσματικός τρόπος αντισύλληψης εάν είστε ιδιαίτερα προσεκτικές στην εκτίμηση δεικτών γονιμότητας, όπως η θερμοκρασία του σώματος και η μορφή της βλέννας του τραχήλου της μήτρας (αυξημένες και λεπτόρευστες εκκρίσεις στις γόνιμες ημέρες). Στα φαρμακεία υπάρχουν κιτ που ενημερώνουν για τις γόνιμες ημέρες. Το ίδιο κάνουν και διάφοροι υπολογιστές γονιμότητας που μπορείτε να βρείτε στο internet ή με μορφή applications.

Μερικά πλεονεκτήματα

  • Καμία παρενέργεια ή ιατρικός κίνδυνος.
  • Είναι εύκολη στη χρήση μέθοδος.

Μερικά 

  • Δεν είναι τόσο αξιόπιστη όσο άλλες μέθοδοι.
  • Η εκπαίδευση στο θέμα των γονίμων ημερών διαρκεί 3 με 6 κύκλους για να μαθευτεί σωστά.
  • Αν έχετε ασταθείς κύκλους η μέθοδος δεν είναι καθόλου αποτελεσματική.

 

Η μέθοδος της αμηνόρροιας λόγω γαλουχίας, είναι και αυτή φυσική μέθοδος αντισύλληψης. Για να είναι αποτελεσματική πρέπει να ισχύουν οι παρακάτω προϋποθέσεις:

  • Αποκλειστικός θηλασμός.
  • Να μην έχετε περίοδο.
  • Μπορείτε να βασιστείτε σε αυτή τους πρώτους 6 μήνες την ζωής του παιδιού.

Μόνο 2 γυναίκες στις 100 που χρησιμοποιούν αυτή τη μέθοδο θα συλλάβουν στη διάρκεια των έξι μηνών.

 

Απολίνωση σαλπίγγων

Πρόκειται για λαπαροσκοπική επέμβαση. Κατά την διάρκεια της διαδικασίας οι δύο σάλπιγγες κόβονται και κλείνουν με ράμμα (απολινώνονται). Έτσι εμποδίζεται η επικοινωνία του σπερματοζωαρίου με το ωάριο. Είναι πολύ αποτελεσματική μέθοδος αλλά επίσης είναι δύσκολο να αναστραφεί το αποτέλεσμά της (αποκατάσταση της βατότητας των σαλπίγγων). Η μέθοδος χρησιμοποιείτε όταν η οικογένειά ολοκληρωθεί. Η διαδικασία μπορεί να γίνει κατά την διάρκεια καισαρικής τομής, χωρίς επιπλέον τομή αλλά με μια μικρή χρονική καθυστέρηση λίγων λεπτών στον συνολικό χρόνο της επέμβασης.

Μερικά πλεονεκτήματα

  • Είναι πολύ αποτελεσματική.
  • Δεν χρειάζεται να σκεφτείτε περαιτέρω σχετικά με την αντισύλληψη.

Μερικά μειονεκτήματα

  • Είναι πολύ δύσκολο (σχεδόν αδύνατο) να αντιστραφεί.
  • Πρόκειται για χειρουργική επέμβαση.

 

Η επείγουσα αντισύλληψη

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί αν υπάρχει σεξουαλική επαφή χωρίς τη χρήση αντισύλληψης, ή αν υπήρχε κάποιο πρόβλημα όπως ρήξη του προφυλακτικού. Οι επιλογές για επείγουσα αντισύλληψη είναι:

Το χάπι της επόμενης ημέρας. Είναι συνήθως πολύ αποτελεσματικό, εάν το πάρετε μέσα σε 3 με 5 ημέρες μετά την επαφή. Όσο νωρίτερα γίνει η λήψη του τόσο πιο αποτελεσματικό είναι. Το χάπι μπορεί να αγοραστεί από το φαρμακείο χωρίς συνταγή. Δρα αναστέλλοντας την ωορρηξία ή εμποδίζοντας το γονιμοποιημένο ωάριο από το να εμφυτευθεί στη μήτρα.

Το αντισυλληπτικό σπιράλ (IUCD). Εισάγεται από τον ιατρό στη μήτρα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επείγουσα αντισύλληψη μέχρι πέντε ημέρες μετά το σεξ χωρίς προφυλάξεις.

 

Σημείωση

Το φυλλάδιο αυτό είναι μόνο μια σύντομη αναφορά της κάθε μεθόδου αντισύλληψης. Για κάποιες αυτές τις μεθόδους υπάρχει ειδικό λεπτομερές φυλλάδιο για περισσότερες πληροφορίες. Μπορείτε να ζητήσετε από τον ιατρό σας αν θέλετε πιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με οποιαδήποτε από αυτές τις μεθόδους.

 

 

Το παραπάνω ενημερωτικό κείμενο περιέχει γνώμες και πληροφορίες για θέματα σχετικά με την υγεία της γυναίκας. Δεν υπαγορεύει κάποιον αποκλειστικό τρόπο για την αντιμετώπιση ενός θέματος υγείας και δεν αποκλείει άλλους αποδεκτούς τρόπους θεραπείας.

Ο γιατρός σας είναι η καλύτερη πηγή πληροφοριών για τις ερωτήσεις και τις ανησυχίες που σχετίζονται με το ιατρικό σας πρόβλημα.