Κολποσκόπηση

Ο προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας γίνεται με τους εξής τρόπους:

το τεστ Παπανικολάου και
το HPV τεστ
κάνοντας ταυτόχρονα τις δύο παραπάνω εξετάσεις (co-testing).

Εάν τα αποτελέσματα των παραπάνω εξετάσεων δείξουν κάποιο πρόβλημα, χρειάζεται να γίνει κολποσκόπηση για να επιβεβαιώσει τα ευρήματα αυτών των εξετάσεων και να καθορίσει την σοβαρότητα του προβλήματος.

Η κολποσκόπηση είναι μέρος του προληπτικού ελέγχου για την έγκαιρη εντόπιση προ-καρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας.
Είναι μια σύντομη και ανώδυνη εξέταση που γίνεται σε κατάλληλα εξοπλισμένο ιατρείο.
Η βιοψία και η ιστολογική εξέταση που ακολουθεί θέτει την τελική διάγνωση σχετικά με την σοβαρότητα των αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας.

Τι είναι η κολποσκόπηση;

Η κολποσκόπηση είναι μία εξέταση η οποία επιτρέπει στον ιατρό να εξετάσει τον τράχηλο της μήτρας. Χρησιμοποιώντας ειδικές συσκευές και φακούς μεγεθύνεται η εικόνα του τραχήλου ώστε να εξετάζεται με λεπτομέρεια η επιφάνειά του. Η επισκόπηση αυτή του τραχήλου βοηθά να καθοριστεί η σοβαρότητα της ανωμαλίας που εντοπίστηκε με το τεστ Παπανικολάου και κατά συνέπεια η ανάγκη θεραπείας της. Δεν είναι απαραίτητο όλες οι γυναίκες με παθολογικό τεστ Παπανικολάου να χρειάζονται θεραπεία. Συχνά συστήνεται μόνο παρακολούθηση και επανεξέταση.

Κατά την διάρκεια της κολποσκόπησης μπορεί να παρθούν και βιοψίες από τον τράχηλο της μήτρας αν κριθεί απαραίτητο. Στην βιοψία γίνεται αφαίρεση μικρών τεμαχιδίων του ιστού και εξέταση των κυττάρων σε ειδικό εργαστήριο. Τα αποτελέσματα της βιοψίας, η ιστολογική εξέταση των δειγμάτων, θα καθορίσουν τελικά την σοβαρότητα της κατάστασης και θα βάλουν την τελική διάγνωση.

Η κολποσκόπηση με ή χωρίς την βιοψία μπορούν να βοηθήσουν στο να καθοριστεί εάν υπάρχει όντως πρόβλημα στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας ή είναι φυσιολογικά. Εάν εντοπιστούν αλλοιώσεις στα κύτταρα μας ενημερώνει για:

εάν δεν είναι σοβαρές και χρειάζονται απλώς παρακολούθηση ή
εάν είναι σοβαρές και χρειάζονται θεραπεία.

Πότε χρειάζεται να γίνει η κολποσκόπηση;

Η κολποσκόπηση χρησιμοποιείται:

Όταν υπάρχει παθολογικό αποτέλεσμα στο τεστ Παπανικολάου ή στο HPV τεστ. Γίνεται περαιτέρω άμεσος κολποσκοπικός έλεγχος του τραχήλου της μήτρας.
Όταν κατά την γυναικολογική εξέταση εντοπίζονται παθολογικές περιοχές στον τράχηλο, τον κόλπο ή το αιδοίο. Γίνεται επισκόπηση με κολποσκόπηση για περισσότερο λεπτομερή έλεγχο με χρήση μεγέθυνσης.

Το κολποσκόπιο μεγεθύνει την εικόνα του τραχήλου της μήτρας. Οξικό οξύ (ξύδι σε φαρμακευτική μορφή) τοποθετείται στον τράχηλο και τον κόλπο και προκαλεί χρώση των κυττάρων. Αυτό επιτρέπει στον κλινικό ιατρό να αναγνωρίσει καλύτερα το σημείο που βρίσκονται τα ανώμαλα κύτταρα και το μέγεθος και την θέση των τυχόν παθολογικών περιοχών. Έτσι εντοπίζονται τα σημεία που πρέπει να γίνει η λήψη βιοψίας. Οι πληροφορίες που θα προκύψουν από την κολποσκόπηση και την βιοψία θα καθορίσουν πόσο σοβαρή είναι η ανωμαλία. Αυτό θα προσδιορίσει με την σειρά του αν είναι απαραίτητη η θεραπεία, και αν ναι, ποια θα είναι αυτή.

Όταν παρακολουθούνται και αντιμετωπίζονται νωρίς, οι προ-καρκινικές αλλοιώσεις, συνήθως δεν εξελίσσονται σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Προετοιμασία πριν την κολποσκόπηση

Αν και η διαδικασία είναι απλή, ασφαλής και δεν συνοδεύεται από ιδιαίτερο πόνο, πρέπει να έχετε υπόψη σας τα εξής πριν το ραντεβού.

Δεν θα πρέπει να έχετε τοποθετήσει τίποτα στον κόλπο (π.χ. κρέμες ή υπόθετα).
Αποφύγετε την επαφή την ημέρα της εξέτασης.
Η κολποσκόπηση μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια του κύκλου σας. Εάν όμως έχετε βαριά κολπική αιμορραγία την ημέρα του ραντεβού σας, καλέστε το ιατρό για να ρωτήσετε αν θα πρέπει να αναβληθεί η εξέταση.
Ενημερώστε τον ιατρό εάν παίρνετε οποιοδήποτε φάρμακο για πρόληψη σχηματισμού θρόμβων στο αίμα (π.χ. ασπιρίνη, βαρφαρίνη, ηπαρίνη, κλοπιδογρέλη). Αυτά τα φάρμακα ίσως προκαλέσουν αυξημένη αιμορραγία αν χρειαστεί να γίνει λήψη βιοψίας.
Εάν γνωρίζετε ή πιστεύετε ότι μπορεί να είστε έγκυος, ενημερώστε τον ιατρό σας. Η κολποσκόπηση είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά η λήψη βιοψίας συνήθως αποφεύγεται.

Η διαδικασία της κολποσκόπησης

Η κολποσκόπηση γίνεται από ιατρό με ειδική εκπαίδευση και κατάλληλο εξοπλισμό. Διαρκεί περίπου 10 έως 15 λεπτά, μπορεί να πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια μιας τυπικής επίσκεψης στο ιατρείο και προκαλεί ελάχιστη ταλαιπωρία.

Η διαδικασία είναι παρόμοια με αυτή μιας γυναικολογικής εξέτασης ρουτίνας, με την ασθενή να βρίσκετε καθισμένη σε μια γυναικολογική καρέκλα. Ο ιατρός θα χρησιμοποιήσει έναν κολποδιαστολέα για να ανοίξει τον κόλπο και να δει τον τράχηλο της μήτρας. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να επαναλάβει πρώτα ένα τεστ Παπανικολάου και στη συνέχεια χρησιμοποιώντας το κολποσκόπιο, θα εξετάσει τον τράχηλο. Το κολποσκόπιο περιέχει μία κάμερα που τοποθετείται σε απόσταση 10-20 εκατοστά μακριά από το σώμα σας, και δεν θα σας αγγίξει.
Ο ιατρός θα εφαρμόσει με βαμβάκι ένα υγρό, που ονομάζεται οξικό οξύ (ξίδι), στον τράχηλο της μήτρας. Αυτό το διάλυμα αναδεικνύει, χρωματίζοντας ιδιαίτερα, τις μη φυσιολογικές περιοχές και έτσι είναι ευκολότερα ορατές με το κολποσκόπιο. Η χρήση του διαλύματος συνοδεύεται μερικές φορές από αίσθηση κρύου ή ελαφρά αίσθηση καψίματος, αλλά δεν θα πονά. Το κάψιμο υποχωρεί σε 5-10 λεπτά μετά το τέλος της εξέτασης.
Κατά τη διάρκεια της κολποσκόπησης, ο γιατρός σας μπορεί να αφαιρέσει ένα μικρό κομμάτι του παθολογικού ιστού, να πάρει βιοψία δηλαδή, από τον τράχηλο της μήτρας ή του κόλπου. Η λήψη βιοψίας δεν σημαίνει απαραίτητα, ότι υπάρχουν προ-καρκινικά κύτταρα. Βοηθά να πιστοποιηθεί μέσω της ιστολογικής εξέτασης η ακριβής μορφή της βλάβης. Συνήθως δεν χρησιμοποιείται αναισθησία, διότι η βιοψία προκαλεί μόνο ήπια δυσφορία ή τσούξιμο. Το δείγμα του ιστού τοποθετείται σε διάλυμα φορμόλης και στέλνετε σε ειδικό (παθολογοανατομικό) εργαστήριο για να εξεταστεί στο μικροσκόπιο.
Μετά την διαδικασία ο ιατρός συνήθως εφαρμόζει στα σημεία που πάρθηκε η βιοψία ένα καφέ διάλυμα που προκαλεί αιμόσταση (διάλυμα θειϊκού σιδήρου, Monsel). Αυτό δεν θα σας προκαλέσει πόνο.
Σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητο να παρθεί βιοψία από το εσωτερικό του τραχήλου της μήτρας. Αυτό ονομάζεται ενδο-τραχηλική απόξεση (Endo-Cervical Curretage). Συχνά η διαδικασία συνοδεύεται από ήπιες κράμπες χαμηλά στην κοιλιά που υποχωρούν γρήγορα. Υπάρχει αντένδειξη να γίνεται η απόξεση αυτή κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Μετά την κολποσκόπηση.

Οι περισσότερες γυναίκες είναι σε θέση να επιστρέψουν στις καθημερινές δραστηριότητες και την εργασία τους αμέσως μετά την κολποσκόπηση. Σε κάποιες περιπτώσεις που υπάρχει ήπιος πόνος ή κράμπες, υποχωρούν σε 1-2 ώρες. Σπάνια θα χρειαστούν απλά αναλγητικά όπως παρακεταμόλη (Depon, Panadol) ή ιβουπροφαίνη (Nurofen, Algofren).

Αν έχει παρθεί βιοψία από τον τράχηλο της μήτρας, μπορεί να υπάρχει μια μικρή κολπική αιμορραγία μετά από την κολποσκόπηση. Αν ο ιατρός έχει χρησιμοποιήσει Monsel ίσως να παρουσιαστούν σκούρα καφέ ή μαύρα κολπικά εκκρίματα. Αυτό ίσως κρατήσει λίγες ημέρες (μέχρι και μία εβδομάδα).

Συστήνεται να μην τοποθετήσετε τίποτα μέσα στον κόλπο (κρέμες, αλοιφές, ταμπόν) και μην κάνετε σεξ για 48 ώρες μετά από την βιοψία. Αν δεν έχει παρθεί βιοψία δεν ισχύουν αυτοί οι περιορισμοί.

Τα αποτελέσματα της βιοψίας θα είναι διαθέσιμα συνήθως μέσα σε 7 έως 14 ημέρες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι πιθανές περαιτέρω εξετάσεις και οι θεραπευτικές επιλογές θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα αυτά. Γυναίκες με παρουσία παθολογικών κυττάρων χρειάζονται συχνότερη παρακολούθηση ή άμεση θεραπεία ανάλογα με την βαρύτητα των αλλοιώσεων.

Πότε πρέπει να επικοινωνήσω με τον ιατρό;

Καλέστε τον ιατρό εάν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα μετά την κολποσκόπηση:

Βαριά κολπική αιμορραγία (π.χ. αν γεμίσετε μια μεγάλη σερβιέτα μέσα στις επόμενες μια με δυο ώρες).
Κολπική αιμορραγία που διαρκεί περισσότερο από 7 ημέρες. Να θυμάστε ότι καφέ σκούρες εκκρίσεις είναι φυσιολογικές τις πρώτες ημέρες.
Δύσοσμες κολπικές εκκρίσεις.
Πόνο ή κράμπες χαμηλά στην λεκάνη που δεν βελτιώνονται με τα παυσίπονα (παρακεταμόλη, ιβουπροφαίνη).
Πυρετό πάνω από 38ºC.

Στο ιατρείο μας

Κάνουμε κολποσκόπηση στις περιπτώσεις που υπάρχει ένδειξη ακολουθώντας τις οδηγίες επιστημονικών εταιρειών (www.asccp.org, και www.hsccp.gr ). Είμαστε μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου και παρακολουθούμε τις ετήσιες εκπαιδευτικές εκδηλώσεις που διοργανώνει.

Είμαστε πιστοποιημένοι στην κολποσκόπηση από την Ελληνική Εταιρεία Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου. Μπορείτε εδώ να δείτε την λίστα των πιστοποιημένων ιατρών.
Χρησιμοποιούμε το κορυφαίο κολποσκόπιο OPMI PICO της εταιρείας CARL ZEISS για υψηλής ευκρίνειας και ανάλυσης εικόνες (Full HD). Η καλή απεικόνιση του τραχήλου της μήτρας βελτιώνει την διαγνωστική ακρίβεια της κολποσκόπησης.
Η περιγραφή των ευρημάτων της κολποσκόπησης γίνεται με βάση την ταξινόμηση της Διεθνούς Εταιρείας Παθολογίας Τραχήλου και Κολποσκόπησης (2011, IFCPC Nomenclature).
Η κολποσκόπηση αρχειοθετείται ηλεκτρονικά και αντίγραφο της εξέτασης, σχετικές φωτογραφίες και το πόρισμα είναι άμεσα στη διάθεσή σας.

Περισσότερες πληροφορίες