Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας Η μήτρα είναι κατασκευασμένη από μύες (μυϊκές ίνες), και τα ινομυώματα αναπτύσσονται από αυτούς τους μύες. Εντοπίζονται στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό τοίχωμα της μήτρας. Τα ινομυώματα δεν είναι καρκίνος και δεν θεωρείται πιθανό να εξελιχθούν σε κακοήθεια.
Είναι πολύ συχνά. Περίπου το 80% των γυναικών θα εμφανίσουν ινομυώματα στη διάρκεια της ζωής τους, χωρίς όμως να παρουσιάζουν όλες ενοχλητικά συμπτώματα. Θεραπείες υπάρχουν σε περιπτώσεις που δημιουργούν προβλήματα όπως βαριές αιμορραγίες, πόνο ή πίεση στην περιοχή της λεκάνης, υπογονιμότητα ή προβλήματα με την εγκυμοσύνη.
Αιτία εμφάνισης των ινομυωμάτων
Γενικά είναι άγνωστη. Τα ινομυώματα είναι ορμονοεξαρτώμενα, δηλαδή φαίνεται να επηρεάζονται από τις γυναικείες ορμόνες (οιστρογόνα και προγεστερόνη). Κάποιες γυναίκες φέρουν συγκεκριμένα γονίδια που μπορεί να προδιαθέτουν στην εμφάνισή τους. Επίσης ο τρόπος ζωής και αναπαραγωγικοί παράγοντες τα επηρεάζουν. Μερικά ινομυώματα μεγαλώνουν με τη πάροδο του χρόνο ενώ άλλα συρρικνώνονται. Κάποια μπορεί επίσης να μεγαλώσουν γρήγορα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Συμπτώματα των ινομυωμάτων
Το μέγεθος των ινομυωμάτων παρουσιάζει διακύμανση από μικροσκοπικά μέχρι ενός πορτοκαλιού ή ακόμα μεγαλύτερο. Στην πλειοψηφία τους είναι μικρά και δεν προκαλούν καθόλου συμπτώματα. Σε ορισμένες όμως γυναίκες, προκαλούν βαριά περίοδο ή πίεση και πόνο στη λεκάνη που επηρεάζει τη ζωή τους. Είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν συμπτώματα, εάν είναι μεγάλα, αν είναι πολλά ή εάν βρίσκονται σε συγκεκριμένα σημεία στη μήτρα. Τα συμπτώματα υποχωρούν όταν μια γυναίκα μπει στην εμμηνόπαυση.
Αυξημένη ποσότητα αίματος στην περίοδο (μηνορραγία). Τα ινομυώματα μπορεί να αυξήσουν την ποσότητα της αιμορραγίας ή και τον αριθμό των ημερών της εμμήνου ρύσης. Οι γυναίκες τότε έχουν κίνδυνο να εμφανίσουν αναιμία.
Αίσθημα πίεσης και πόνος. Μεγαλύτερα ινομυώματα μπορεί να προκαλέσουν μια αίσθηση πυελικής πίεσης ή πληρότητας χαμηλά στην κοιλιακή χώρα και την λεκάνη (παρόμοιο με το αίσθημα της εγκυμοσύνης). Σε μερικές περιπτώσεις το «πρήξιμο» μπορεί να είναι ορατό.
Ανάλογα με το πού βρίσκονται τα ινομυώματα στη μήτρα, μπορεί να παρουσιάσουν και επιπλέον συμπτώματα. Για παράδειγμα, εάν πιέζεται η ουροδόχος κύστη, η γυναίκα μπορεί να αισθάνεται συχνοουρία. Ομοίως, εάν πιέζεται το ορθό μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα.
Προβλήματα γονιμότητας και στην εγκυμοσύνη. Οι περισσότερες γυναίκες με ινομυώματα είναι σε θέση να μείνουν έγκυες χωρίς πρόβλημα. Ωστόσο, ορισμένα ινομυώματα που μεταβάλουν το εσωτερικό σχήμα της μήτρας μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα. Μπορεί να δυσκολέψουν την επίτευξη της κύησης ή να προκαλέσουν αποβολή. Η αφαίρεση αυτών των ινομυωμάτων μπορεί να βελτιστοποιήσει τη γονιμότητα. Ινομυώματα στο εξωτερικό μέρος της μήτρας έχουν μικρή επίδραση στην υπογονιμότητα. Η αφαίρεση τους δεν φαίνεται να μειώνει το πρόβλημα. Οι γυναίκες με ινομυώματα και υπογονιμότητα θα πρέπει να κάνουν πλήρη εκτίμηση της κατάστασης πριν θεωρήσουν ότι τα ινομυώματα είναι υπεύθυνα για το πρόβλημα.
Οι περισσότερες γυναίκες με ινομυώματα έχουν μια εντελώς φυσιολογική εγκυμοσύνη, χωρίς επιπλοκές. Ωστόσο, γυναίκες με μεγαλύτερα (διαμέτρου πάνω από 5-6 εκατοστών) ή πολλά ινομυώματα έχουν αυξημένο κίνδυνο συγκεκριμένων επιπλοκών.
Διάγνωση των ινομυωμάτων
Ο ιατρός μπορεί να υποψιαστεί για την παρουσία ινομυωμάτων, αν η μήτρα σας είναι μεγάλη σε μέγεθος ή έχει ακανόνιστο σχήμα. Το κολπικό υπερηχογράφημα είναι απαραίτητο για να επιβεβαιώσει την παρουσία τους.
Αντιμετώπιση των ινομυωμάτων
Οι γυναίκες που δεν έχουν συμπτώματα από τα ινομυώματα τους δεν χρειάζονται θεραπεία. Εάν υπάρχουν σοβαρά συμπτώματα υπάρχουν διαθέσιμες φαρμακευτικές ή χειρουργικές θεραπείες. Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας εξαρτάται από το είδος των συμπτωμάτων, το μέγεθος και τις θέσεις των ινομυωμάτων, τον αριθμό τους και την επιθυμία για μελλοντική εγκυμοσύνη.
Φαρμακευτική θεραπεία των ινομυωμάτων
Στις περισσότερες περιπτώσεις στόχος της φαρμακευτικής αγωγής είναι η ελάττωση της ροής του αίματος στην διάρκεια της περιόδου. Υπάρχουν κάποια φάρμακα που μπορεί να συρρικνώσουν τα ινομυώματα, και κάποια που χρησιμοποιούνται για να μειώσουν τον πόνο ή να διορθώσουν την αναιμία. Συχνά η φαρμακευτική αγωγή συνιστάται πριν από χειρουργικές επεμβάσεις.
Σίδηρος και βιταμίνες. Όταν το κύριο πρόβλημα είναι η αναιμία, ένας τρόπος αντιμετώπισης της είναι η χορήγηση συνδυασμού συμπληρωμάτων σιδήρου και πολυβιταμινών, για καλύτερη απορρόφησή του.
Τα Μη-Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα (ΜΣΑΦ). Φάρμακα όπως το Ponstan, η ιβουπροφένη (Algofren, Nurofen), και η ναπροξένη (Naprosyn), βοηθούν στη μείωση του πόνου και να μπορεί να μειώσουν την ποσότητα της περιόδου σε ορισμένες γυναίκες. Τα φάρμακα αυτά δεν είναι ακριβά, έχουν λίγες παρενέργειες, μειώνουν τον πόνο, και λαμβάνονται μόνο κατά την διάρκεια της περιόδου. Μπορείτε να τα πάρετε και σε συνδυασμό με άλλες φαρμακευτικές αγωγές που αναφέρονται εδώ. Εάν δεν υπάρχει βελτίωση του πόνου με τα παραπάνω ΜΣΑΦ, υπάρχουν και άλλα πιο ισχυρά φάρμακα διαθέσιμα (π.χ. Xefo-Rapid, Feldene).
Ορμονική αντισύλληψη. Περιλαμβάνει το αντισυλληπτικό χάπι και την ενδομήτρια αντισυλληπτική συσκευή Mirena. Αυτές οι θεραπευτικές προσεγγίσεις μειώνουν την αιμορραγία, τον πόνο κατά τη διάρκεια της περιόδου και μπορεί να διορθώσουν και την αναιμία. Ίσως να χρειαστούν έως και τρεις μήνες χρήσης τους για να βελτιωθεί η αιμορραγία. (Δείτε επίσης: Το Αντισυλληπτικό Χάπι, Η Αντισυλληπτική Συσκευή Mirena).
Τα αντισυλληπτικά χάπια. Τα αντισυλληπτικά χάπια χορηγούνται για τρεις εβδομάδες στην σειρά και ακολουθεί μία εβδομάδα διακοπής. Κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, θα έχετε έμμηνο ρύση. Μπορεί να χρειαστούν μέχρι τρεις μήνες αγωγής για να βελτιωθεί η αιμορραγία με την χρήση των ορμονικών σκευασμάτων. Σε περίπτωση σημαντικής αναιμίας λόγω βαριάς εμμήνου ρύσεως μπορεί να πάρετε τα χάπια συνεχώς χωρίς μια εβδομάδα διάλειμμα. Αυτό θα σας επιτρέψει να αποφύγετε να έχετε την περίοδό για σας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Ενδομήτρια αντισυλληπτική συσκευή Mirena. Το Mirena είναι μια ενδομήτρια συσκευή, που απελευθερώνει αργά μια ορμόνη (προγεστερόνη) στη μήτρα. Αποτρέπει την εγκυμοσύνη και μειώνει την έμμηνο ρύση για διάστημα πέντε ετών. Η συσκευή τοποθετείται από τον ιατρό μέσα στη μήτρα. Θεωρείται η καλύτερη θεραπεία για γυναίκες που δεν σχεδιάζουν κύηση στο άμεσο μέλλον.
Αντιϊνωδολυτικά φάρμακα (Transamin). Τα αντιϊνωδολυτικά φάρμακα δεν περιέχουν ορμόνες και είναι συχνά αποτελεσματικά στην μείωση της ροής του αίματος στην διάρκεια της περιόδου. Αυτά τα φάρμακα λειτουργούν βοηθώντας στην πήξη του αίματος. Δεν μειώνουν το μέγεθος των ινομυωμάτων και δεν διορθώνουν την αναιμία. Η δόση που συστήνεται ώστε η θεραπεία να είναι αποτελεσματική είναι 1gr Transamin (4 caps των 250 mg) κάθε 8 ώρες (www.ema.europa.eu).
Τα πλεονεκτήματα των φαρμάκων αυτών σε σχέση με τις άλλες θεραπείες είναι ότι:
- Το φάρμακο επιβραδύνει την αιμορραγία γρήγορα (μέσα σε 2 έως 3 ώρες).
- Θα χρειαστεί να το πάρετε μόνο κατά τη διάρκεια της περιόδου σας και μόνο όταν η περίοδός σας είναι βαριά.
- Δεν επηρεάζει τις πιθανότητές σας να μείνετε έγκυος.
Παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν: πονοκέφαλο, μυϊκές κράμπες και μυϊκούς πόνους. Δεν συστήνεται να πάρετε αντιινωδολυτικά φάρμακα σε συνδυασμό με αντισυλληπτικά χάπια. Μπορεί να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος θρόμβωσης, εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής όταν λαμβάνονται μαζί.
Αγωνιστές απελευθέρωσης γοναδοτροπινών (GnRH–agonists). Πρόκειται για ενέσιμο φάρμακο που χορηγείται κάθε 1-3 μήνες. Συνήθως μειώνει προσωρινά το μέγεθος των ινομυωμάτων σταματά προσωρινά την περίοδο. Τα
GnRH ανάλογα «απενεργοποιούν» τις ωοθήκες, προκαλώντας μια προσωρινή και αναστρέψιμη εμμηνόπαυση. Αν έχετε προγραμματίσει να αφαιρεθούν τα ινομυώματα σας χειρουργικά, ο ιατρός σας μπορεί να συστήσει να χρησιμοποιήσετε πρώτα GnRH ανάλογα για 3 έως 6 μήνες για να μειωθεί το μέγεθος τους και να είναι ευκολότερη η αφαίρεση. Αυτή η θεραπεία δεν συνιστάται συνήθως για περισσότερο από έξι μήνες, λόγω του κινδύνου οστεοπόρωσης. Ωστόσο, όταν το φάρμακο συρρικνώνει αποτελεσματικά τα ινομυώματα, μπορεί να συνεχίσετε την χρήση του για μεγαλύτερο διάστημα χορηγώντας ταυτόχρονα χαμηλές δόσεις οιστρογόνων και προγεστερόνης για την προστασία των οστών. Τα GnRH ανάλογα δεν δρουν άμεσα. Αρχικά προκαλούν αύξηση των ωοθηκικών ορμονών και μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα τις πρώτες εβδομάδες. Αυτόμπορεί να είναι ένα πρόβλημα για τις γυναίκες με βαριά αιμορραγία στην διάρκεια της περιόδου.
Χειρουργική θεραπεία των ινομυωμάτων
Ο ιατρός σας μπορεί να συστήσει χειρουργική ή επεμβατική θεραπεία για τα ινομυώματα, εάν:
- Τα ινομυώματα προκαλούν βαριά αιμορραγία στην περίοδο, πόνο, ή πίεση που δεν βελτιώνονται με φαρμακευτικές θεραπείες.
- Προσπαθείτε να μείνετε έγκυος και τα ινομυώματα πιθανόν να δημιουργούν πρόβλημα.
- Έχετε συμπτώματα λόγω του μεγέθους του ινομυώματος.
Ινομυωματεκτομή. Η ινομυωματεκτομή είναι μια χειρουργική επέμβαση που πραγματοποιείται για την αφαίρεση ινομυωμάτων. Έτσι μειώνεται η αιμορραγία και τα συμπτώματα που σχετίζονται με το μέγεθος τους. Γυναίκες που έχουν κάνει ινομυωματεκτομή είναι σε θέση να αποκτήσουν παιδιά μετά γιατί η μήτρα διατηρείται. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος να ξαναεμφανιστούν ινομυώματα στο 10-25% των γυναικών και να χρειαστεί μια δεύτερη χειρουργική επέμβαση. Για τον λόγο αυτό ίσως να μην είναι η καλύτερη επιλογή για τις γυναίκες που δεν θέλουν μελλοντική εγκυμοσύνη.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να γίνει η ινομυωματεκτομή. Αυτό εξαρτάται από το πού βρίσκονται τα ινομυώματα, το μέγεθος και τον αριθμό τους.
- Κοιλιακή ινομυωματεκτομή (λαπαροτομία). Κατά την διάρκεια της επέμβασης γίνεται μία τομή στο κάτω μέρος της κοιλιάς (όπως στην καισαρική τομή) για να αφαιρεθούν τα ινομυώματα.
- Η λαπαροσκοπική ή ρομποτική ινομυωματεκτομή. Σε αυτή την χειρουργική επέμβαση γίνονται αρκετές μικρές τομές στην κοιλιά (3-4). Χρησιμοποιούνται λεπτά εργαλεία και μια κάμερα (λαπαροσκόπιο) για να αποκοπούν τα ινομυώματα από την μήτρα. Στη συνέχεια μπορεί να αφαιρεθούν με μία μεγαλύτερη τομή ή τεμαχιστούν με ειδικά εργαλεία σε μικρότερα κομμάτια. Η ρομποτική ινομυωματεκτομή είναι μια παραλλαγή της λαπαροσκοπικής ινομυωματεκτομής όπου η χειρουργική διαδικασία υποβοηθείται από ένα χειρουργικό ρομπότ (Δείτε επίσης: Λαπαροσκόπηση).
- Η υστεροσκοπική ινομυωματεκτομή. Αν τα ινομυώματα είναι μέσα στην κοιλότητα της μήτρας, ο ιατρός μπορεί να εισέλθει μέσα από τον τράχηλο με ένα λεπτό εργαλείο με κάμερα (υστεροσκόπιο) και να αφαιρέσει τα ινομυώματα. Αυτή η διαδικασία είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις ινομυωμάτων που προκαλούν βαριά έμμηνο ρύση και έχουν μικρό σχετικά μέγεθος (Δείτε επίσης: Υστεροσκόπηση).
Εκτομή του ενδομητρίου, υστεροσκοπικά (TCRE). – Η εκτομή του ενδομητρίου καταστρέφει το τοίχωμα της μήτρας. Η θεραπεία δεν συρρικνώνει τα ινομυώματα αλλά μπορεί να βοηθήσει να ελαττωθεί η αιμορραγία που προκαλούν. Συχνά, μερικές γυναίκες που κάνουν την επέμβαση σταματούν να έχουν έμμηνο ρύση. Πρόκειται για μια χειρουργική επέμβαση που διαρκεί λίγη ώρα και η επιστροφή στο σπίτι γίνεται την ίδια ημέρα. Μπορεί να γίνει σε συνδυασμό με υστεροσκοπική ινομυωματεκτομή. Μετά την επέμβαση η εγκυμοσύνη είναι δύσκολο να συμβεί και σίγουρα πρέπει να αποφευχθεί λόγω των σοβαρών επιπλοκών που την συνοδεύουν. Συστήνεται η χρήση κάποιας μορφής αντισύλληψης.
Υστερεκτομή. Η υστερεκτομή είναι μια χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται η μήτρα. Οι ωοθήκες και ο τράχηλος της μήτρας μπορεί να παραμείνουν στη θέση τους (όταν η υστερεκτομή είναι μόνο για τα ινομυώματα της μήτρας). Είναι μια μόνιμη θεραπεία για την βαριά έμμηνο ρύση και συμπτώματα των ινομυωμάτων. Ωστόσο, είναι μια σοβαρή χειρουργική επέμβαση και θα χρειαστεί 4 μέχρι και 6 εβδομάδες για να ανακάμψετε πλήρως.
Εμβολισμός μητριαίων αρτηριών. Ο εμβολισμός των μητριαίων αρτηριών (ονομάζεται και εμβολισμός ινομυωμάτων) είναι μια θεραπεία που εμποδίζει την παροχή αίματος προς τα ινομυώματα. Προκαλεί συρρίκνωση των ινομυωμάτων μέσα σε λίγες εβδομάδες με μήνες και μειώνει τα προβλήματα που δημιουργούν. Η διαδικασία γίνεται σε νοσοκομείο. Ένας ιατρός (επεμβατικός ακτινολόγος) εισαγάγει ένα μικρό σωλήνα από ένα μεγάλο αγγείο και εμβολίζει τα αιμοφόρα αγγεία της μήτρας εγχέοντας μικροσκοπικά σωματίδια μέσα σε αυτά, και σταματά έτσι τη ροή του αίματος στο ινομύωμα. Μετά την διαδικασία συστήνεται να αποφεύγεται η εγκυμοσύνη.
Ποια είναι η καλύτερη θεραπεία για κάθε περίπτωση
Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες θεραπείες για τα ινομυώματα και είναι δύσκολη η επιλογή της πιο κατάλληλης για κάθε περίπτωση. Είναι προτιμότερο να σας καθοδηγήσουν τα συμπτώματα που έχετε:
- Αν το σημαντικότερο πρόβλημα είναι η μεγάλη ροή αίματος στην περίοδο δοκιμάστε φαρμακευτική θεραπεία αρχικά. Τα αντισυλληπτικά χάπια, τα ΜΣΑΦ και τα αντιϊνωδολυτικά φάρμακα προσφέρουν σημαντική βοήθεια συνήθως.
- Εάν δεν επιθυμείτε μελλοντική κύηση μπορείτε να επιλέξετε την εκτομή του ενδομητρίου υστεροσκοπικά για μειώσετε την αιμορραγία.
- Αν οι πιο συντηρητικές πρακτικές αποτύχουν η ινομυωματεκτομή είναι μία αξιόπιστη λύση.
- Έχετε στο νου σας ότι η υστερεκτομή είναι η μόνη οριστική λύση.
- Αν έχετε πρόβλημα υπογονιμότητας και τα ινομυώματα είναι ενδεχομένως η αιτία ίσως χρειαστεί να υποβληθείτε σε ινομυωματεκτομή. Σιγουρευτείτε όμως ότι έχετε ελέγξει όλες τις άλλες αιτίες υπογονιμότητας.
Περισσότερες πληροφορίες
