Οι επιπτώσεις του αλκοόλ στο έμβρυο στην διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι γνωστές και έχουν μελετηθεί διεξοδικά. Γνωρίζουμε όμως πολύ λιγότερα για τις επιπτώσεις του αλκοόλ στην θηλάζουσα γυναίκα και το μωρό της.
- Δεν υπάρχει ομοφωνία σχετικά με την κατανάλωση αλκοόλ στη περίοδο του θηλασμού.
- Κάποιοι ειδικοί προτείνουν πλήρη αποχή ενώ κάποιοι άλλοι αναφέρουν ότι η περιορισμένη κατανάλωση αλκοόλ εμπεριέχει μικρό κίνδυνο για το μωρό.
- Οι πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις του αλκοόλ στις θηλάζουσες μητέρες και τα μωρά τους είναι περιορισμένες.
Αλκοόλ και θηλασμός
Επιδημιολογικές μελέτες αναφέρουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ από θηλάζουσες μητέρες στις ανεπτυγμένες χώρες είναι υψηλή, από 36% μέχρι 83%. Οι ίδιες οι θηλάζουσες μητέρες αναφέρουν ότι καταναλώνουν μικρότερη ποσότητα αλκοόλ. Οι μελέτες όμως έδειξαν, ότι η κατανάλωση αλκοόλ στους 1 και 3 μήνες μετά τον τοκετό ήταν ίδια σε γυναίκες που θήλασαν σε σχέση με εκείνες που δεν θήλασαν ποτέ.
Αλκοόλ και μητρικό γάλα
Το αλκοόλ που καταναλώνει η μητέρα περνάει ελεύθερα στο μητρικό γάλα. Τα επίπεδα του στο γάλα είναι τα ίδια όπως και στο αίμα της μητέρας. Φτάνουν στο μέγιστο μισή με μία ώρα μετά την κατανάλωση ενός αλκοολούχου ποτού. Το ποσοστό του αλκοόλ που λαμβάνει το μωρό μέσω του μητρικού γάλακτος υπολογίζεται ότι είναι το 5% -6% της δόσης που παίρνει η μητέρα.
Το αλκοόλ μπορεί να ανιχνεύεται στο μητρικό γάλα για 2-3 ώρες μετά την κατανάλωση ενός μόνο ποτού. Το χρονικό διάστημα που ανιχνεύεται αλκοόλ στο μητρικό γάλα αυξάνεται ανάλογα με την ποσότητα που καταναλώνει μητέρα. Έτσι μετά από κατανάλωση δύο ποτών το αλκοόλ μπορεί να ανιχνεύεται για 4 με 5 ώρες, ενώ μετά από τρία ποτά, ανιχνεύεται στο μητρικό γάλα και 6 με 8 ώρες!
Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την ποσότητα του αλκοόλ στο μητρικό γάλα είναι:
- πόσο γρήγορα καταναλώνεται το αλκοόλ,
- αν καταναλώνετε μαζί με φαγητό,
- το βάρος της μητέρας και τέλος
- παράγοντες που σχετίζονται με τον οργανισμό της μητέρας (πως απορροφά και πως μεταβολίζει το αλκοόλ το σώμα της).
Αντίστοιχα διαφοροποιήσεις υπάρχουν και στην ικανότητα ενός νεογέννητου να μεταβολίσει το αλκοόλ. Στα μωρά το αλκοόλ μεταβολίζεται στο 25% με 50% σε σχέση με τους ενήλικες.
Το αλκοόλ και η παραγωγή μητρικού γάλακτος
Μερικές φορές υπάρχει προτροπή στις θηλάζουσες μητέρες να πίνουν αλκοόλ για να αυξηθεί η παραγωγή γάλακτος. Αναφορά ιδιαίτερη γίνεται στην μαύρη μπύρα. Ένας πολυσακχαρίτης που υπάρχει σε ορισμένες μπύρες όντως φαίνεται να αυξάνει την παραγωγή προλακτίνης, ορμόνης απαραίτητης για την παραγωγή του γάλακτος από τον οργανισμό. Το αλκοόλ όμως καταστέλλει την παραγωγή γάλακτος. Μια μελέτη έδειξε ότι πίνοντας έστω και ελάχιστη ποσότητα αλκοόλ μείωσε την παραγωγή γάλακτος κατά 10%.
Άμεσες επιπτώσεις του αλκοόλ στο μωρό που θηλάζει
- Οι μελέτες έχουν δείξει ότι μετά την κατανάλωση αλκοόλ, η παραγωγή μητρικού γάλακτος μειώνεται τις πρώτες 4 ώρες. Αποκαθίσταται γρήγορα όμως αν δεν η πρόσληψη αλκοόλ δεν συνεχίζεται.
- Αλλαγές έχουν παρατηρηθεί επίσης και στον ύπνο των μωρών μετά την κατανάλωση αλκοόλ από τις μητέρες τους. Αναφέρθηκαν περισσότερα επεισόδια άστατου και διακεκομμένου ύπνου καθώς και μικρότερη διάρκεια ύπνου.
Γενικότερες επιπτώσεις του αλκοόλ στο μωρό που θηλάζει
Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο μωρό που θηλάζει λόγω της κατανάλωσης αλκοόλ από την μητέρα του είναι δύσκολο να εκτιμηθούν. Οι μελέτες είναι λίγες σχετικά με αυτό το ζήτημα. Επιπλέον η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάζει την γενικότερη συμπεριφορά της μητέρας και την ικανότητά της στην ανατροφή του παιδιού της.
Η τακτική έκθεση στο αλκοόλ μέσω του μητρικού γάλακτος φαίνεται να επηρεάζει κυρίως την ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού. Μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με μεγαλύτερη επιβάρυνση του παιδιού.
Μπορεί η μητέρα που θηλάζει να πίνει αλκοόλ?
Όσα αναφέρονται παραπάνω δημιουργούν ανησυχία σχετικά με την κατανάλωση αλκοόλ από την θηλάζουσα μητέρα και την επίδραση που έχει αυτό στο μωρό της.
Είναι σαφές ότι η ευκαιριακή, περιορισμένη κατανάλωση ενός ποτού δεν έχει τον ίδιο κίνδυνο για το μωρό με την καθημερινή, συστηματική λήψη μεγάλης ποσότητας αλκοόλ.
Η ίδια η κατανάλωση αλκοόλ από την μητέρα συνδέεται με γενετικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες οι οποίοι από μόνοι τους επηρεάζουν την ανάπτυξη των παιδιών. Αυτό κάνει την εκτίμηση της επίπτωσης του αλκοόλ πιο πολύπλοκη. Ενώ πολλές γυναίκες απέχουν από το αλκοόλ στην διάρκεια της εγκυμοσύνης, αρκετές δεν είναι το ίδιο προσεκτικές στην περίοδο του θηλασμού.
Αν και δεν υπάρχουν οριστικά συμπεράσματα από μελέτες, φαίνεται ότι το αλκοόλ στην διάρκεια του θηλασμού:
- Επηρεάζει την παραγωγή γάλακτος της μητέρας.
- Επιδρά στον ύπνο του μωρού.
- Μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία στο μωρό.
- Έχει επίπτωση στην ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού.
Η Αμερικάνικη Παιδιατρική Εταιρεία (American Academy of Pediatrics) συστήνει:
- Περιορισμένη και ευκαιριακή κατανάλωση αλκοόλ. Παράδειγμα, για μία γυναίκα 60 κιλών 2 ποτήρια κρασί ή 2 μπύρες. Αποφύγετε την συστηματική και καθημερινή κατανάλωση αλκοόλ.
- Οι μητέρες να αποφεύγουν τον θηλασμό για 2 ώρες μετά την λήψη του αλκοόλ ώστε να μειωθεί η συγκέντρωσή του στο μητρικό γάλα
Στο ιατρείο μας
Ενημερώνουμε τις θηλάζουσες μητέρες σχετικά με την κατανάλωση αλκοόλ και την επίδραση του στο μωρό τους. Συγκεκριμένα αναφέρουμε:
- Ένα μωρό που θηλάζει δεν έχει κανένα όφελος από την λήψη αλκοόλ.
- Η ευκαιριακή κατανάλωση αλκοόλ από την θηλάζουσα μητέρα δεν φαίνεται να έχει κάποια προφανή δυσμενή επίδραση στο μωρό, χωρίς όμως να μπορεί να αποκλειστεί εντελώς αυτό το ενδεχόμενο.
- Η ευκαιριακή κατανάλωση αλκοόλ δεν πρέπει να έχει σαν συνέπεια την διακοπή του θηλασμού καθώς τα οφέλη του θηλασμού είναι σημαντικά και υπερτερούν του όποιου κινδύνου.
- Προς το παρόν δεν υπάρχουν, ασφαλή για το μωρό, επίπεδα αλκοόλ στο μητρικό γάλα.
- Είναι προτιμότερο για τις μητέρες που θηλάζουν να καθυστερούν τον θηλασμό μέχρι το γάλα τους να μην περιέχει καθόλου αλκοόλ.
Υπάρχουν πίνακες που αναφέρουν το χρονικό διάστημα που χρειάζεται να περάσει ώστε να μην υπάρχει αλκοόλ στο μητρικό γάλα ανάλογα με το βάρος της μητέρας και την ποσότητα του αλκοόλ που καταναλώθηκε (MOTHERISK).
Έλλη Καστρίκα Μαία, Σύμβουλος Γαλουχίας
Περισσότερες πληροφορίες
